|
Şubemizin düzenlediği "12 Eylül‘ün Getirdikleri" Söyleşisi Gazeteci, Yazar Yılmaz AKKILIÇ‘ın katılımıyla gerçekleşti.
Yılmaz AKKILIÇ ile 12 Eylül‘ü andık... Şubemizin düzenlediği "12 Eylül‘ün Getirdikleri" Söyleşisi Gazeteci, Yazar Yılmaz AKKILIÇ‘ın katılımıyla gerçekleşti. Şubemiz Yönetim Kurulu Başkanı Erdal AKTUĞ‘un açılış konuşmasının ardından Yılmaz AKKILIÇ, 12 Eylül‘e gelinen süreci ve sonrasını anlattı. 12 Eylül öncesi sadece Bursa‘da 79 kişinin öldürüldüğünü aktaran AKKILIÇ, 12 Eylül askeri darbesinin, Türkiye‘nin 1950‘lerden itibaren başlayan gelişiminde bir tepe noktası olduğunu ve bu bütünlükte ele alınması gerektiğini vurguladı. Yılmaz Akkılıç, 1961 Anayasa‘sının hazırlanışını ve ardından 1965 seçimlerinde TİP‘in 15 sosyalist milletvekilini meclise sokmasındaki başarıyı anlattı. Bu gelişmelerin ardından ise 12 Mart Muhtırasının ve de seçimlerde Milli Bakiye sisteminin kalkmasının olduğunu ve 12 Eylül‘e gidişin adım adım gerçekleştiğini aktardı. Üyelerimizin Bursa‘da 12 Eylül 1980 sürecine ilişkin anı ve deneyimlerinin aktardıkları söyleşide yönetimlerin yanlış politikalarının askeri müdahalelerle düzeltilemeyeceği, eğitim ve demokratik mücadelenin önemli olduğu vurgulandı. Not: Yılmaz Akkılıç‘ın "1961 Anayasa‘sını Hazırlayan Temsilciler Meclisi" ve "12 Eylül Özeti" notları aşağıdadır. 1961 Anayasa‘sını Hazırlayan Temsilciler Meclisi Bir kez daha yenileyecek olursak, 1961 Anayasası‘nın hazırlanmasında, 1957 yaz aylarında dönemin muhalefet partileri arasında başlayan bir dizi görüşmelerde belirginleşen görüşlerin ve bu görüşlerden de esinlenerek 12 Ocak 1959‘da toplanan CHP 14. Kurultayı‘nda kararlaştırılıp "İlk Hedefler Beyannamesi" adıyla yayımlanan belgenin önemli ölçüde etkin olduğu bir gerçektir. Ne var ki siyaset kurumu, basını ve kamuoyunu hayli zaman meşgul eden demokratik anayasa önerilerini, parlamenter zeminde çözemedi. Demokrat Parti iktidarı, önerileri dikkate alacağına baskıcı önlemlere başvurdu; başta ana muhalefet olmak üzere, toplumdan yükselen demokrasi taleplerini susturmayı yeğledi ve bunun sonucu 27 Mayıs 1960 ordu müdahalesi gerçekleşti. Dolayısıyla nesnel yaklaşıldığında, Türk Silahlı Kuvvetlerinin 27 Mayıs 1960 müdahalesinin ardından kotarılmış olmasına karşın, 1961 Anayasası‘nın "sivil" yani "demokratik" olmadığını savlamak haksızlık değilse eğer, şekilcilik olur. Bu anayasanın "sivil" yani "demokratik" oluşuna en belirgin kanıt ise, onu yapmak üzere Milli Birlik Komitesi‘nce oluşturulması kararlaştırılan Temsilciler Meclisi‘nin, Devlet Başkanı tarafından atanacak 10 üye ve Milli Birlik Komitesi‘nce atanacak 18 üye -buna MBK dışı Bakanlar Kurulu üyeleri eklenmektedir- dışında kalan 238 üyesinin, toplumun çeşitli kesimleriyle iki siyasal partiden yasada belirlenen esaslara göre "seçilen" üyelerden oluşmaktaydı. Temsilciler Meclisi, 13 Aralık 1960 tarih ve 158 sayılı Temsilciler Meclisi Seçimi Kanunu‘na göre aşağıdaki temsilcilerden oluşmaktaydı: Devlet Başkanı‘nca atanan 10, Milli Birlik Komitesi‘nce atanan 18, Bakanlar Kurulu‘nun MBK dışı üyeleri, İller Temsilcileri 75, Cumhuriyet Halk Partisi 49, Cumhuriyet Köylü Millet Partisi 25, Baro Temsilcileri 6, Basın Temsilcileri 12, Eski Muharipler Birliği Temsilcileri 2, Esnaf Teşekkülleri Temsilcileri 6, Gençlik Temsilcisi 1, İşçi Sendikaları Temsilcileri 6, Odalar Temsilcileri 10, Öğretmen Teşekkülleri Temsilcileri 6, Tarım Teşekkülleri 6, Üniversite Temsilcileri 12, Yargı Organları Temsilcileri 12 (Yargıtay 6, Danıştay 5 ve Sayıştay 1) Kanunun 5‘inci maddesinden 17‘inci maddesine değin seçimlerin her kesimde nasıl yapılacağı esasa bağlanmaktaydı -yalnızca Hüseyin Onur Gençlik Temsilcisi olarak doğrudan MBK tarafından belirlenmişti-. Kanuna göre, seçim sonuçları Yüksek Seçim Kurulu tarafından açıklanmasıyla kesinleşecekti. -Temsilciler Meclisi‘ne Bursa temsilcisi olarak Dr. İbrahim Öktem, Anadolu basını temsilcisi olarak da Bursa‘da yayımlanan Yeni Ant gazetesinin sahip ve başyazarı Derviş Sami Taşman- vurgulamak gerekirse, Temsilciler Meclisi‘nin Bakanlar Kurulu‘nun MBK dışındaki üyeleri ile Devlet Başkanı ve MBK tarafından seçilen üyeler dışındaki 238 üyesi, toplumun hemen tüm kesimlerine anayasayı yapmakta söz ve oy hakkı tanımayı amaçlamaktaydı. Ve bu Meclis, Milli Birlik Komitesi ile birlikte "Kurucu Meclis" görevi yaparak 1961 Anayasası‘nı hazırlamıştır. Yapılan anayasa öylesine iyi ve demokratikti ki, 1965‘ten sonra iktidara genler, ekonomik ve toplumsal gelişmeler karşısında zora düştükçe eskiye özlem içinde "Bu anayasa ile devlet yönetilemez" sloganına sarılmışlardır. En esaslısı 12 Mart 1971 darbesi döneminde olmak üzere, 1961 Anayasası‘nın ilerici, demokratik yanları değişikliklerle aşındırılmış, ama yine de amaca ulaşılamayınca 12 Eylül 1980 darbesinden medet umulmuştur. 12 Eylül‘ün Özeti 12 Eylül 1980... 650 bin kişi gözaltına alındı... 1 milyon 683 bin kişi fişlendi... Açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı... 7 bin kişi için idam cezası istendi... 517 kişiye idam cezası verildi... Haklarında idam cezası verilenlerden 50‘si asıldı... 71 bin kişi TCK‘nın 141, 142 ve 163. maddelerinden yargılandı... 98 bin 404 kişi "örgüt üyesi" olmak suçundan yargılandı... 388 bin kişiye pasaport verilmedi... 30 bin kişi "sakıncalı" olduğu için işten atıldı... 14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarıldı... 30 bin kişi siyasi mülteci olarak yurtdışına gitti... 300 kişi kuşkulu şekilde öldü... 171 kişinin "işkenceden öldüğü" belgelendi... 937 film "sakıncalı" bulunduğu için yasaklandı... 23 bin 677 derneğin faaliyeti durduruldu... 3 bin 854 öğretmen öğretmenlikten atıldı... Üniversitede görevli 120 öğretmen üyesi ve 47 hakimin işine son verildi... 400 gazeteci için toplam 4 bin yıl hapis cezası istendi... Gazetecilere 3 bin 315 yıl 6 ay hapis cezası verildi... 3 gazeteci silahla öldürüldü... Gazeteler 300 gün yayın yapamadı... 13 büyük gazete için 303 dava açıldı... 39 ton gazete ve dergi imha edildi... Cezaevlerinde toplam 299 kişi yaşamını yitirdi... 144 kişi kuşkulu bir şekilde öldü... 14 kişi açlık grevinde öldü... 16 kişi "kaçarken" vuruldu... 95 kişi "çatışmada" öldü... 73 kişiye "doğal ölüm raporu" verildi... 43 kişinin "intihar ettiği" bildirildi...
|
Tanıtım
BURSA ŞUBE
TEDAŞ BÖLGE MÜDÜRÜ ŞUBEMİZİ ZİYARET ETTİ
