BASINA VE KAMUOYUNA 03 Temmuz 2012 tarihinde yaklaşık metrekareye 50 kg. olarak ölçülen yağış ilimiz için ne yazık ki bir felakete dönüşmüştür. Yaşanan sel felaketinde maalesef 10 insanımız hayatını kaybetmiştir. Hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allahtan rahmet ailelerine başsağlığı, ilimize de TMMOB ailesi olarak geçmiş olsun dileklerimizi sunuyoruz. Samsun ili Canik ilçesinde gerçekleşen sel felaketi TOKİ Kuzey Yıldızı Konutları ve sanayi bölgesiyle, yeni açılan Samsun Ordu karayolu üzerinde bulunan LOVELET Alışveriş Merkezi‘nde yoğunlukla etkisini göstermiştir. İlimizin yaşadığı sel felaketi hakkında TMMOB‘ye bağlı meslek odaları olarak yerinde yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda oluşturulan görüşlerimizin kamuoyu ile paylaşılması gereği hissedilmiştir. Bu bağlamda tespitlerimizi ve çözüm önerilerimizi maddeler halinde dikkatinize sunuyoruz. Sel felaketinden etkilenen bölge Mert Irmağı ve Yılanlı Derenin birleşme noktasında olması ve taşkın sahası içerisinde olması nedeniyle riski yüksek bir alandır. Ülkemizde sel felaketlerine sıkça konu olan dere yatağı yapılaşması bu bölgede de karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanı sıra felaketin yaşandığı ve can kaybının görüldüğü Kuzey Yıldızı konutlarında bodrum katlarının yaşam alanı olarak kullanılması doğal afeti felakete dönüştürmüştür. Söz konusu afet bölgesinde jeolojik olarak eski dere yatağı alüvyonları mevcuttur. Bölgedeki yoğun yağış yeraltı suyunun aşırı doymasına neden olmuş ve bunun sonucu oluşan yüzeysel akış beraberinde ağaç ve malzemeleri getirerek dere yatağı boyunca; Yer yer kesit daralmasına ve basınçlı akışlara yol açmış basınçla akan su da yatak boyunca kıyı oyulmalarına neden olmuş rüsubat miktarı birleşerek artmış ve de iki derenin birleşiminde taşkına neden olmuştur. Planlı bölge olarak tarif edebileceğimiz söz konusu alanlarda DSİ görüşleri doğrultusunda dere ıslah ve taşkın alanları planlara yansımıştır. Ancak görülüyor ki ; söz konusu projelerin dışında uygulamaların yapılması, taşkın sahalara önlem alınmadan iskan izni verilmesi, derelerin ve dere yataklarının üstünün kapatılması ve dere yatakları içerisinde suyun akış hızını engelleyici düzenlemelerin yapılması felaketleri de beraberinde getirmektedir. Kuzey Yıldızı toplu konut bölgesinde yaşananlar TOKİ‘nin olaylara sadece idari yönden baktığının bir sonucudur, Yasa ve Yönetmeliklerin izin vermesi durumunda dahi teknik yeterlilikler tekraren irdelenmesi şarttır. Bu nedenle Yerel yönetimlere danışmadan ve ilgili meslek kuruluşlarının görüşünü almaya dahi gerek duymadan hareket etmeyi bir yönetim anlayışı haline getiren TOKİ‘nin yerel planlama gerçeklerinden kopuk halde olan bu anlayışından bir an önce vazgeçmesi gerektiğini düşünüyoruz. Açılışı yeni yapılan LOVELET Alışveriş Merkezi İncirli Deresi üzerine kurulmuş olup dere yatağının taşmasıyla beraber sular altında kalarak maddi zarara uğramıştır. Samsun şehri dev büyük bir itibar kaybına uğramıştır. Türkiye de bu anlamda yaşanan olumsuzluklara rağmen tamamen rant anlayışı ile dere yatağının üzerine alışveriş merkezi kurmak kabul edilemez. Olası feyezanları engellemek üzere inşa edilmiş olan Yılanlı Dere Tersip Bendi‘nin gövdesinin yırtılması yerleşim bölgesine gelen suyun şiddetini ve debisini arttırmıştır.Yılanlı Dere Tersip Bendinin gövdesinin yırtılmasını , bendin kapasitesinin 2 katından fazla su gelmesiyle açıklamak detaylı bir inceleme yapılmadan acele bir değerlendirmedir. Yılanlıdere Tersip Bendi‘nin inşasında teknik şartnamelere uygun bir imalat yapılıp yapılmadığını detaylarıyla soruşturmadan ve projesinde olmadığı halde yılanlıdere taş ocağı ile Samsun -Asarcık yoluna kestirme yol amacıyla tersip bendinin gövdesi üzerinden ulaşım sağlamak için dolu savak önüne yapılan yol dolgusunun gövdenin yırtılmasında bir rolünün olup olmadığı tespit edilmeden yapılacak açıklamalar sağlıklı değildir. Bu konunun uzman ve bağımsız bir heyet tarafından incelenmesi gerekmektedir. Yaşanan felaketle birlikte trafik kaosu oluşmuş ve buna bağlı olarak felaket bölgelerine yardım amaçlı ulaşım da aksaklıklar gözlemlenmiştir. Yukarıda belirtilen tüm bu sorunlar ve plansızlıklar sonucunda ne yazık ki ilimiz can kayıpları ve yüksek miktarda maddi zararla sonuçlanan bir felaketle karşı karşıya kalmıştır. TMMOB‘ye bağlı meslek odaları olarak uyarılarımız ve çözümlerimiz aşağıdaki gibidir. Planlama ve yerleşim sonrası değişen arazi şartlarına bağlı olarak yapılaşmış ve yapılaşmaya yeni açılacak alanlarda, su rejimi ve mevcut tesisler dikkate alınarak taşkın durumları ve etütlerin yapılması, acilen gerekli tedbirlerin alınması sağlanmalıdır. Geçmiş yıllarda Ağabali Caddesi ( Dere Yatağı ) bölgesinde sıklıkla yaşanan sel felaketi yapılan düzenlemeler alınan önlemlerle giderilmiştir. Bunun gibi risk taşıyan alanlarda kurumlar arası iletişimin sağlanarak ivedilikle önlemlerin alınması ve çalışmaların yapılması gerekmektedir. Feyezan Risk taşıyan sahalarda bodrum katları boş bırakılmalı, yaşam alanları su basman kotunun üzerinde yapılmalıdır. Yerleşim alanları içinde yer alan tüm drenaj alanları makro bazda ele alınmalı uygun projeler üretilmelidir. Akarsu yatağı boyunca kapanlar yapılmalı, ulaşımı sağlayan köprüler ise sedde üst kotları alınarak inşa edilmelidir. Sel yataklarındaki imar alanları yeniden tetkik edilmeli risk haritaları çıkarılmalı ve riskleri ortadan kaldırılacak önlemler ortaya konulmalıdır, gerekirse yapılaşma yasağı getirilmelidir. Belediyelerinde müdahil olduğu arsa kazanmak üzere yapılan müdahaleler derhal sonlandırılmalıdır. Dere yataklarının üzerinin gelişi güzel kapatılmasından ve bu bölgelerin rant alanı olarak kullanılmasından bir an önce vazgeçilmelidir. Başbakanlığın 2010/5 Sayılı Genelgesi bir an önce hayata geçirilmelidir. Uygulanan kentsel dönüşüm projeleri, sadece yasa ve yönetmeliklere değil, aynı zamanda bilim ve tekniğin gerektirdiği ilke ve kurallara da uygun olmalıdır. Ulaşımda görülen aksaklıkların düzeltilmesi için Doğu Çevre Yolu Projesi mutlaka hayata geçirilmelidir. Sel sonrası halk sağlığını olumsuz etkileyecek durumların oluşması önlenmelidir. Özellikle sel suları ile birlikte dağılan katı atıklar, sellerden sonra karşımıza çıkan içme suyu ve kanalizasyon sistemlerinin bozulması, taşması ve karışması gibi durumların sebep olduğu biyolojik ve kimyasal kirlilik, salgın hastalık ve enfeksiyona sebebiyet verebileceğinden bu durumların göz önünde bulundurularak acilen aşılama, kaynağı bilinmeyen suların kullanımının engellenmesi, temiz içme suyu elde edilmesi vb. gibi önlemler acilen alınmalıdır. TOKİ de dahil olmak üzere Kurumlar arası işbirliğine ve eşgüdüme şiddetle ihtiyaç duyulmaktadır. Kentsel Dönüşüm gibi toplumun büyük bir kesimini ilgilendiren konuda, Planlama ve Projeler, Mülki Amirin bizzat veya görevlendireceği kişinin başkanlığında, ilgili kurumlar ve Sivil Toplum Örgütleri ve de Meslek Odalarının da katılımı ile etraflıca tartışılmalı ve görülen eksikler-aksaklıklar giderildikten sonra uygulanmalıdır. TMMOB‘a bağlı meslek odaları ve TMMOB il koordinasyon kurulu olarak ilimize ve vatandaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimizi sunuyor ve yaşanan felaketin yaralarını sarılmasını temenni ediyoruz. Ne İlimizde. Ne Ülkemizde. Ne de Dünyamızda bir tek can daha yitirilmesin!!!! TMMOB Samsun İl Koordinasyon Kurulu 07.07.2012
|