|
EMO Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Pektaş, TRT Ankara Radyosu’nda (Radyo 1) Neşe Yenice’nin hazırladığı Hafize Okan’ın sunduğu “Gündemdeki Enerji” programına 05 Nisan 2010 Pazartesi günü konuk oldu.
Program danışmanlığını Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Başkanı Süreyya Yücel Özden‘in yaptığı programda elektrikteki kayıp-kaçak oranları ve nedenleri üzerinde konuşan Ramazan Pektaş şunları söyledi; "Elektrik herhangi bir merkezde üretildikten sonra kullanılacağı bölgeye iletilir ve belli dağıtım noktalarında son kullanıcılara doğru dağıtılır. Bu iletim ve dağıtım sırasında değişik noktalarda teknik kayıplar zorunlu olarak olmak durumunda. Teknik ve pratik olarak bunların önüne geçilemez. Öncelikle üretirken çok küçük de olsa makinelerin dönmesinden, işletmeden kaynaklı bazı kayıplar oluyor. Bunlar biz istemesek de olan kayıplar. Keban‘da ürettiğiniz elektriği İstanbul‘da, Ankara‘da kullanacaksınız. Doğal olarak iletim hatlarında bir miktar elektrik enerjisi ısınma nedeniyle kaybolur. Ancak bunun dünyadaki oranı düşüktür, standardı yüzde 1,5-2 civarındadır. Buna iletim kayıpları diyoruz. Türkiye‘deki iletim kayıp oranı dünya standartlarına yakın. Dağıtım kayıplarına gelince işin rengi değişiyor. Örneğin, Keban‘da ürettiğiniz elektrik İstanbul‘a geliyor. İndirici merkezlere indiriliyor buralardan mahallelerde gördüğünüz trafolara oradan da evimize geliyor. Bu arada neler oluyor? Alt yapının kötü ya da yetersiz olmasından kaynaklı olarak biraz daha enerji kaybediyoruz. Bir de kaçaklar söz konusu. Kayıp-kaçak bizde beraber veriliyor. Ne yazık ki oradaki resmi rakamlara güvenemiyoruz. İnandırıcı olmayan rakamlarda zaman zaman dağıtım bölgelerinin istatistiklerinde yayımlanıyor. Bazı yerler için yüzde 4‘lerde dağıtımda kayıp kaçak açıklanıyor buna inanamıyorum.Türkiye‘deki kayıp kaçak oranının resmi rakamı 2005‘lerde yüzde 18‘leri gösteriyor. 2006‘da yüzde 15.08, 2007‘de 14.82. Kayıp kaçak oranı hâlâ yüzde 15 oranında, yani resmi rakamlar bile dünya ortalamasının iki katı." "Rakamların inandırıcılığı ciddi problem" Bir kısım bölgelerde kayıp-kaçak oranının aydınlatma gideriymiş gibi gösterildiğini, bazı kayıp ya da kaçak miktarının aydınlatma giderine aktarıldığını vurgulayan Pektaş sözlerini şöyle sürdürdü, "Ülkemizde kayıp kaçak rakamları olduğundan daha düşük gösteriliyor. Bu yanıltıcı. Kayıpların dünya standardına gelmesi için şebeke iyileştirme çalışması gerekiyor. Diğer ülkelerde dağıtım kayıplarında durum şöyle ; ABD‘da yüzde 8, Almanya 5.7, İngiltere 8.8, İspanya 10, Yunanistan 9.9. Bizim ülkemizde resmi rakam bunun iki katı durumunda.Özellikle toplumun önemli kısmına; Doğu Anadolu‘da ve Güneydoğu Anadolu‘da kayıp kaçağın çok yüksek seyrettiği söyleniyor, bu doğru ama olayın tüm boyutları anlatılmıyor. Örneğin 2007‘de Dicle Dağıtım Bölgesi‘nde toplam kayıp oranı yüzde 64.70, Van Gölü Bölgesi‘nde yüzde 56.20, Aras‘ta yüzde 29, Fırat‘ta yüzde 11 gibi rakam aşağı doğru iniyor. Yanıltıcı olan şu insanlar bu rakamları gördüklerinde kayıp-kaçaklardan o bölgede yaşayan insanları sorumlu tutuyorlar. Kayıp artı kaçakların sebebi birden fazla; bir neden kötü ya da yetersiz şebeke, bir başka neden oradaki yasal olmayan kullanım. Kötü şebekeden kaynaklı kaybın sorumlusu oradaki insanlar olamaz. Kaçak kullanımlarda da sorumlu olarak sıradan vatandaş mesken abonesi gösteriliyor ki tek sorumluları meskenlerde elektrik kullananlar değil. Harran bölgesinde kaçak kullanımdan sorumlu vatandaş değil toprak ağaları, çünkü oradaki yasadışı kullnaımda tarımsal sulamanın önemli bir ağırlığı var. Sanayisi gelişmiş yerlerde de bu tür yasa dışı kullanımı var ve gerçekten yüksek oranlara ulaşabiliyor. Halka anlatılan ya da belli bölge insanlarının karalanması çok doğru değil. Yasa dışı kullanım kayıp değil, yasa dışı da olsa kayıp değil çünkü bir işe yarıyor. Farkı da ayırt etmek lazım. Sizin kötü işletmeniz ya da kötü hatlardan dolayı, iletim hattınızın ince olmasından dolayı fazla ısı açığa çıkması ve kayıp oluşması, bunlar gerçekten kayıp. Kayıp kaçak oranı düşük olan yerler öncelikle özelleştirildi. Kayıp kaçak oranı yüksek olan yerler şu ana kadar özelleştirilmedi. Dağıtım Bölgelerinin 2006-2010 yatırım ihtiyacı tablosu var elimde. Buraya ayrılan yatırımdan aldığı paylar çok düşük. Dicle‘ye bu dönemde ayrılan yatırım payı 4.70‘tir, Aras 5.30‘dur. Şebekenin kötü olduğu yerlere ayrılan paylar çok düşük. Başkent Elektrik‘te 14.7 gibi daha yüksek rakamlar ayrılmış. Bozuk olan denge daha da bozuluyor. Sorunların üzerine gidilmesi gerekiyor. Sektörün üzerindeki en büyük tahribat özelleştirmelerdir. Bozuk olan dengeler daha da bozuk olmaya zorlanıyor. İşletme hakkı devirlerinden sonra halen kamu hazinesinden buraya yatırım yapılıyor. Bundan sonra özelleşen yerlerde tekrar kayıp kaçak oranları artarsa bu sürpriz olmayacak. Çok değerli bir dostumuz bu uğurda hayatını kaybetti. Hasan Balıkçı. Hasan Balıkçı‘yı bir kez daha sevgiyle anıyorum. Balıkçı‘yı Adana‘da yüksek enerji kullanan bir sektördeki sanayiciler öldürttü. Hasan Balıkçı oradaki kaçak elektrik kullanımına karşı mücadele ediyordu, Urfa‘ya sürüldü. Görevine daha dönmeden öldürüldü. İnsanlar niye kaçak elektrik kullanıyor. Demek ki orada ciddi çıkar var. Bir insanın hayatına kastedecek kadar çok sevmişler kaçak elektrik kullanımını. İnsanlar neden kaçak elektrik kullanıyorlar? Kamu kaçakla mücadele eden personeline neden sahip çıkmıyor? Bunların üzerine gitmek lazım."
|
Tanıtım
ANKARA ŞUBE
TEMEL BİNA AKUSTİK UZMANLIĞI EĞİTİMİ FİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI TARAFINDAN DÜZENLENİYOR
