· ŞUBE Giriş Sayfası

 ANKARA ŞUBE

 
Şube Kapsamındaki İller:

 AFYONKARAHİSAR   ANKARA   ÇANKIRI   ERZİNCAN   ERZURUM   KASTAMONU   KAYSERİ   KIRŞEHİR   KONYA   NEVŞEHİR   SİVAS   TOKAT   YOZGAT   AKSARAY   KIRIKKALE 
 

EMO Ankara Şubesi
Haber Bülteni
SAYI: 2023.4

Tüm Sayılar

 
EMO Ankara Şubesi tarafından, 16 Eylül 2011 Cuma günü Milli Kütüphane’de “Yapı Denetimi Forumu” düzenlendi. Forumunda “Yasal Durum ve Hukuksal Sorunlar”, “Yapı Denetiminde Sorunlar ve Çözüm Önerileri” konulu oturumların ardından “Serbest Kürsü” gerçekleştirildi.
 

EMO Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Saymanı Ebru Akgün Yalçın forumun açılış konuşmasında yapı denetim konusunun yıllardır kanayan bir yara olduğunun altını çizerek "Yapı denetimi konusunda burada kalmayıp gelecekte de ortak sorunumuzu ve çözüm önerilerimizi tartışmaya devam etmemiz gerektiği kanısındayım" dedi.

Ebru Akgün Yalçın konuşmasında özetle şunları söyledi, "Emek ve meslek örgütünün çok değerli temsilcileri, camiamızın değerli meslektaşları hepinizi saygıyla selamlıyorum.EMO Ankara Şubesi tarafından, bugün burada düzenlenecek forumda "Yasal Durum ve Hukuksal Sorunlar", "Yapı Denetçilerinin Karşılaştığı Sorunlar ve Sorumlulukları" konulu oturumların yapılmasının ardından "Serbest Kürsü" düzenlenecek ve yapı denetim konusunda herkes eteğindeki taşları  dökecek.Yıllardır kanayan bir yara olan ve hepimizin farklı noktalardan bakıp bir şekilde eleştirdiği yapı denetimi konusunda sorunlarımızı ve çözüm önerilerimizi konuşmak, tartışmak bu konuda belli noktalarda ortaklaşabilmek için bu tartışma platformunu oluşturduk.  Yapı denetimi konusunda burada kalmayıp gelecekte de ortak sorunumuzu ve çözüm önerilerimizi tartışmaya devam etmemiz gerektiği kanısındayım.

Kamu adına denetim eğer göz ardı edilirse tıpkı 1999 Marmara Depremi`nde olduğunu gibi her şey bir gün üstümüze yıkılabilir, on binlerce insanımız yaşamını yitirip ailesiz, evsiz barksız kalabilir. Burada da yapı denetim konusunda piyasacı anlayış egemen kılınarak kamunun elinde olan her alanın kuralsızlaştırılması istenmektedir. Siyasi iktidarlar kamuyu denetim dışına çıkartarak bu alanları kendi yandaşlarına peşkeş çekme anlayışını maalesef sürdürmekteler.

17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 Marmara Depremlerindeki can ve mal kaybından sonra TMMOB ve Odaları devre dışı bırakan 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun çıkarılmış ve denetim işinin 19 ilde özel kuruluşlarca yapılması sağlanmıştır. Kanunda değişiklik yapılarak 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren de tüm Türkiye‘de yani 81 ilde uygulanmasına başlanmıştır.

"Her şeyin özeli güzeldir" mantığı ile kamusal bir hizmet olan yapı denetimi amacı dışında kullanılan bir alan haline getirilmiş ve doğabilecek sorunlar TMMOB tarafından önceden bildirilmiş olmasına rağmen, yapı denetimi yasası çok kısa bir zamanda yeterli ve ayrıntılı düzenlemeler yapılmadan yürürlülüğe girmiştir. Depremin üzerinden 12 yıl, yasanın uygulanmasından bu güne kadar 10 yıl geçmiştir. Ancak, ne yasa hazırlayıcılar, ne idareler, ne de bu yasa ile denetim görevini yerine getirmeye çalışan mimar ve mühendisler ile yapı sahipleri yasanın uygulanmasından memnun değildirler.  Kısacası yapı denetim sürecinin bütün bileşenleri yapı denetim yasasının mağduru haline gelmişlerdir.Bilindiği gibi yapı denetim süreci 1999`da büyük Marmara depreminde binaların yıkılması sonrası başladı. Depremde tepkileri azaltmak için o dönem birkaç müteahhit ve mühendise yıkılan binaların ve ölümlerin faturası çıkartıldı. Yapı denetimi ile ilgili özündeki aksaklıklar, özündeki yanlış temel halen devam ediyor. Gömleğin ya da ceketin ilk düğmesini yanlış iliklerseniz devamı da yanlış olur. Yapı denetimi ona benziyor yanlış iliklenen düğme devam ettirildi. Arada bir bazı düğmeler çözülüp tekrar yapılmaya çalışılıyor ama işin özüne yönelik eleştirel bakış açısı yok.

Yapı denetim yapı denetim şirketlerine devredilmiştir. Nasıl eğitim sağlık alanı özelleştirildiyse burada da belediyeler eliyle yapılan değişik süreçlerinde kamunun olduğu yapı denetim süreci şimdi özel şirketlere teslim edilmiştir.Yapı denetimle ilgili bütün olumsuzluklara müdahil olmak bizim Meslek Odamız olarak görevimiz. Bu işi yapan üyelerin sorunları bizim sorunlarımız. Odalar olarak yıllardır sürdürdüğümüz kamu adına bu denetimlerde bulunmak bununla ilgili tartışmalara katılmak istiyoruz diyor foruma katkı koyan, düşünce ve çözüm öneren, forumda emeği geçen herkese EMO Ankara Şubesi Yönetim Kurulu olarak teşekkür ediyorum.Tüm duyarlı kamuoyunu, kamunun haklarını ve çıkarlarını savunan TMMOB‘nin iradi gücü ile Denetçi ve kontrol elemanı mimar ve mühendislerin gücünün bir araya getirilerek kamu adına denetim yapılması mücadelesini hep birlikte sürdürmeye çağırmaktayız.

"İşlemeyen Sistem Yaygınlaştırıldı"

Forumda konuşan EMO Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Göltaş da, TMMOB ve Oda bünyesinde önemli bir sorun alanı olarak üzerinde tartışılan yapı denetimi konusunda düzenlenen etkinliğin önemine dikkat çekerek, EMO Ankara Şubesi`ne teşekkür ederek başladığı konuşmasında ; Forumun, meslek ve meslektaşların karşılaştığı sorunlara yanıtlar üreteceğine ve bu alanda yapılacak başka birçok çalışmaya zenginlik katacağına inandığını belirtti."Tüm binalar denetlenecek" söylemi altında Türkiye‘de işlemeyen ve sorunlu bir sistem olan yapı denetiminin 2011‘den itibaren ülke çapında yaygınlaştırıldığını hatırlatan Göltaş, "Sistemin işlemediğinin ve sorunları olduğunun eski adıyla Bayındırlık ve İskan Bakanlığı da farkındadır ki Resmi Gazete‘de yapı denetimi sisteminin yaygınlaştırılmasına ilişkin kararı yayımladıktan sonra sistemin sorunlarının çözülmesi için çalışacakları yönünde açıklamalar yapmışlardır. Bu koşullar altında yapı denetiminin yaygınlaştırılması değil, denetimsizliğin kabulü söz konusudur" dedi. Göltaş, 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun‘u eleştirerek, şu bilgileri aktardı:

"4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun, 2001 yılında Odalarımız başta olmak üzere pek çok kurum ve kuruluşun uyarıları ve önerilerine rağmen insanların can ve mal güvenliğini kar güdüsüne teslim eden bir sistem olarak 19 pilot ilde uygulamaya sokulmuştur. Yapı denetimi işinin ticarileştirilmesi ve denetim görevini yapacak mühendislerin bağlı oldukları meslek örgütleriyle ilişkisinin koparılması sonucu ticarileşmiş sistemin içine özgürce denetim olanağından yoksun olarak atılmışlardır. Bu nedenlerle sistem işlememiş ve yoğun eleştirilere neden olmuş, çeşitli yasa ve yönetmelik değişiklikleri yapılmış olmasına karşın sistemin temel mantığı değişmediği için sıkıntılar devam etmiştir. Şimdi ise 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Yasa, Bakanlar Kurulu Kararı ile 1 Ocak 2011‘den itibaren 81 ilin tümüne yayılmıştır. Ülkemizde yapı denetim sisteminin 19 ilde pilot uygulamaya başlamasının üzerinden 10 yıl geçmiş, bu sistemle birlikte depremselliği ve sorunları aynı olan bir coğrafyada iki farklı sistem uygulanması gibi garip bir durum oluşmuştur. Alınan karar bu garipliği ortadan kaldırmakla birlikte, elimizde işlemeyen bir sistem olduğu gerçeğini değiştirmemektedir. Yasanın aksayan ve uygulanamayan yanlarının ilgili tarafların görüşlerine başvurularak düzenlenmesi, yasa hedefleri açısından yaşamsal önem taşımaktadır."

"Meslektaşlarımız İmzacı Konumuna Sokuldu"

"Yapı Denetimi konusunda en temel sorunun, şirketlerin ücretli çalışanı, hatta imzacısı konumuna sokulan yapı denetçisi mühendis ve mimarların mesleki bağımsızlıktan yoksun bırakılarak denetim yapan değil, yalnızca imzacılık yaptıran, hatta imzasını kullandırtan bir ortam yaratılmıştır" şeklinde konuşan Göltaş,  bunun temel nedeninin ise yasanın mesleki yeterlilik, eğitim, belgelendirme ve denetleme boyutlarını içermemesi olduğuna işaret etti. Göltaş, sorun karşısında eski adıyla Bayındırlık Bakanlığı‘nın şimdiki adıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı‘nın çareyi, meslek örgütleriyle işbirliğinde aradığını ve mevcut denetçi mühendis ve mimarlara Odalar eliyle eğitim verilmesini sağladığına dikkat çekti.Cengiz Göltaş, süresi 5 yıl olan Yapı Denetçiliği ve Proje Denetçiliği Belgesi‘nin geçerli olduğu süre içinde meslek içi eğitimlerin sürekli hale getirilmesi 2006-2007 yıllarında Bakanlık ve Odaların eşgüdüm halinde hayata geçirdiği eğitim çalışmasının devam edilmemesini ve yasada eğitime ilişkin hükümlere yer verilmesini önemli bir eksiklik olarak nitelendirdi.

"Yapı Denetimi Denetimsizliğe Mahkum Edildi"

Sistem içerisinde yaratılan ve "imzacılık" olarak tabir edilen uygulamaların, yapı denetçisi mühendis ve mimarları da düşük ücretle çalışmaya mahkum ettiğine dikkat çeken Göltaş, kamusal bir hizmet olan denetim işinde yaratılan rekabet ortamının denetimsizliği getirdiğini söyledi. Göltaş, şunları kaydetti: "İlgili yasaya göre yapı denetim kuruluşlarının yapı sahipleri tarafından belirlenmesi gerekirken, uygulamada yapı denetim kuruluşları müteahhitler ile yüz yüze gelmekte, bu durum haksız rekabete neden olmakta, bağımsız bir yapı denetim oluşmasının koşulları en başta yok olmaktadır. Mühendis ve mimarların meslek odalarıyla bağlarının koparılmış olması nedeniyle de meslek örgütlerinin hem üyeleri hem de mesleğin yapılışı üzerinde herhangi bir gözetim ve denetimi söz konusu olamamaktadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) gereği yapı denetçisi mühendis ve mimarları kendisi denetlemeye çalışmakta, ancak böyle bir organizasyona sahip olmaması, mühendis ve mimarların sicillerinin odalarda tutuluyor olması nedeniyle bu denetim mekanizması etkin bir şekilde işlememektedir. Bakanlık müfettişleri eliyle yapı denetim kuruluşları ve denetçi mühendisler hakkında yürütülen soruşturmalar ise pek çok üyemizin gereksiz yere mağduriyetine neden olmaktadır. Odalarımızca yıllar önce vefat etmiş mühendislerin yapı denetçisi olarak gösterildiği saptanmakta, bu tür durumlar hakkında Bakanlık yine Odalarımızca uyarılmaktadır. Denetimsiz ortamda, Bakanlıkça verilen belgeler piyasada ‘kiralanır‘ hale gelmiştir.  İnternet üzerinde kariyer ve iş ilanları sitelerinde ‘kiralık denetçi belgesi‘ ilanları yayınlanmaktadır."Nüfusunun yüzde 98‘i deprem tehlikesi altında yaşayan Türkiye‘de konutların yüzde 67‘sinin kaçak ya da ruhsatsız olduğunu vurgulayan Göltaş, bina stokunun yalnızca yüzde 40‘ının oturulabilir durumda olmadığının altını çizdi.

Göltaş, mevcut yasanın, kamu yapı ve tesisleri ile ruhsata tabi olmayan yapılar, bodrum kat hariç tek parselde bulunan ve 200 metre kareyi geçmeyen iki katlı müstakil yapıların kapsam dışında bıraktığını belirterek, 2011‘den itibaren yapı denetiminin tüm illerde uygulanacak olmasının ülkedeki tüm binaların aynı sistem içerisine girdiği anlamına gelmediğini vurguladı.

Konuşmasını "Yapı üretim sürecinin; yer seçiminden planlamaya, yapı tasarımından üretimine, yapı üretiminden kullanım aşamasına kadar kamu otoritelerinin denetiminde işleyen bir süreç olması gerekmektedir. Ancak son 4708 sayılı yasa ile denetim işlevi piyasaya açılmıştır" şeklindeki ifadeler ile sürdüren Göltaş, bu açılımın bedelinin büyük kısmının proje müellifi ve yapı denetimci üyelere çıkartılmasına tepki gösterdi.

"Örgütlü Mücadele Edilmesi Şart"

EMO Yönetim Kurulu Başkanı Göltaş, denetimi üstlenilen yapıda sorumluluğun iş güvenliğiyle başlayıp, binanın mimari yapısındaki en ufak değişiklikler hakkında ilgili kurum kuruluşları bilgilendirmeye kadar devam ettiğini vurgulayarak, bu alanda çalışan EMO üyelerinin yapı denetiminde hatalı yapılan kontroller sonucu cezai, hukuki ve idari yaptırımlarla karşı karşıya kalınmakta olduğuna dikkat çekti.

Katılımcıları, EMO`nun şube ve temsilciliklerinde oluşturulan yapı denetim komisyonlarına katkıda bulunmaya davet eden Göltaş, "Sistemin bize dayattığı bu uygulamanın düzeltilebilmesi, üyelerimizin bu alanda mesleklerini, kamu çıkarı adına uygulayabilmeleri ve emeklerinin karşılığını alabilmeleri için örgütlü mücadele etmemiz şarttır" diye konuştu.

Forum, açılış konuşmalarının ardından ilk oturumda "Yasal Durum ve Hukuksal Sorunlar" ele alındı. EMO Ankara Şubesi`nden Kadir Özkan`ın yönettiği oturumda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü`nden Erkan Ersoy, Yenimahalle Belediyesi`nden Tacettin Demirbaş, Çankaya Belediyesi`nden Ceyhun Akkuş, İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Ankara Şubesi`nden Hüseyin Kaya, Mimarlar Odası Ankara Şubesi`nden Ahmet İmran Karaman, EMO Ankara Şubesi`nden Cem Erkat ve EMO Ankara Şubesi`nden Ali Yiğit konuşmacı olarak yer aldı.

Forumun ikinci oturumunu EMO Ankara Şubesi Yapı Denetim Komisyonu Başkanı  Nezir Özsoy yönetti. "Yapı Denetçilerinin Karşılaştığı Sorunlar ve Sorumlulukları" başlıklı ikinci oturumda EMO Ankara Şubesi Teknik Müdürü Neşe Ülker, EMO Ankara Şubesi`nden Satılmış Caner, İMO Ankara Şubesi`nden Hüseyin Kaya, Mimarlar Odası Ankara Şubesi`nden Ahmet İmran Karaman konuşmacı olarak yer aldı.

Forum Oturum Başkanlığını EMO Ankara Şubesi‘nden Sebati Göken‘in yaptığı ve katılımcıların düşüncelerini aktardığı "Serbest Kürsü" bölümü  ile tamamlandı.

Fotoğraflar