|
Şubemiz Yönetim Kurulu Başkanı Cemil Kocatepe tarafından kaleme alınan KADEME OYUNLARI VE ÖZELLEŞTİRMECİ ENERJİ POLİTİKASININ ÇÖKÜŞÜ başlıklı yazıyı haberimizin devamında bulabilirsiniz.
Ülkemizde öylesine hızlı bir gündem değişikliği yaşıyoruz ki yüz metre koşucularının bu hıza erişmelerinin olanağı yoktur. Türkiye`nin Eylül ayından itibaren farklı bir koridorlara sokulduğu ve olanlarından da bu koridor politikasının devamı olduğu çeşitli konuşmalarda dillendirilmekte. Bizim açımızdan bunun gün yüzünde gördüğünüz kısmı ne olmuştur. -Temmuz 2021 başında yapılmış olan yüzde 15`lik elektrik zamları tepkisinin Ağustos, Eylül ayı boyunca sürmesi sonucu 1 Ekim itibari ile yayınlanması gereken tarifelerin açıklanmaması, temmuz tarifesi geçerliliğinin Aralık ayı sonuna kadar korunması. -"Faiz sebep, enflasyon sonuç" diye absürt bir sözle ekonomi bilimin kurallarına ters bir uygulama ile zoraki olarak faizlerin düşürülmeye başlanması sonucu döviz kurlarında olağanüstü artışların görülmeye başlaması, sürecin 20 Aralık gecesi olağanüstü bir müdahale sonucu yüzde 30-40 oranında bir düşürme operasyonu ile finans çevreleri ve yandaş birkaç şirketin daha da zenginleştirilmesi, diğer yandan küçük yatırımcıların; hazine ve maliye bakanının deyişi ile "çarpılması" ile sonuçlanması. -Konu sıcaklığını korurken, yılbaşı gecesi elektrik tarifelerine yapılan fahiş zamların ve konutlarda kademeli tarife uygulamasına başlanacağının açıklanması ile Halkın dikkati bu fahiş zamlara çevrildi. Toplumda şok etkisi yaratan bu zamlar, kısa zamanda kendisini gösterince tepkiler de gecikmedi. 1 Ocak elektrik zamlarının etkisi faturalar abonelere ulaştıkça tepkilerin büyüdü, büyümeye de devam ediyor. Bu tepkiler devam ederken ortaya beklenmeyen bir kriz daha çıktı, İran`dan gelen doğalgazın arıza nedeniyle kesilmesi. Bu durum Türkiye de çok büyük bir enerji krizinin ortaya çıkmasına ve sanayi tesislerinin bir hafta süre ile kepenk indirmek zorunda kalmasına neden oldu. Enerji uzmanlarının beklentisi dahilinde olan bu durumun, AKP-MHP SARAY iktidarının gündeminde dahi olmadığını, gaz kesildikten sonra İran`a gitmeleri ile anladık. Türkiye`nin 2020 yılı doğalgaz tüketimi 48, 261 milyar Sm3 olurken, 2021 yılında 62,135 milyar Sm3 e kadar çıktı. Bunun içinde bulunduğumuz ocak ayında günlük tüketime yansıması 240-295 milyon Sm3 e kadar oldu. İran`dan alınan günlük doğalgaz miktarı 28 milyon Sm3. Bu miktarın gelmemiş olması nasıl olurda hem doğalgaz hem de elektrik kesintisine ve bilhassa sanayinin bir hafta süre ile elektriksiz kalmasına neden olur. Olurmuş, ülke tarihinde bir ilk olarak bunu da yaşadık ve gördük. Ama neden olurmuş?, kötü yönetim nedeni ile olurmuş, enerji yönetimi ülke yönetiminin en önemli yansımasıdır ve enerji çok kötü yönetilmektedir, hatta yönetilmemektedir. Kısaca anlatalım; -2021 yılında 62,135 milyar Sm3 doğalgaz tüketen bir ülkede en az %15 kadar stok bulundurulması gerekirdi, yani en az 9 milyar Sm3 doğalgazın depolanması lazımken Silivri de bulunan 3,14 milyar Sm3`lük depoda ve Tuzla gölü altında yapılmakta olan ve inşaatı 20 yıldır süren depolama tesisinin bitmiş 1 milyar Sm3`lük deposunda ne kadar doğalgaz kalmış, böylesi kış günleri için veya başka arz eksilmelerinde ne kadar ayrılmış. Bilmiyoruz. Bildiğimiz günlük 28 milyon Sm3 doğalgaz eksilmesi nedeni ile sanayi tesislerinin elektriksiz ve doğalgazsız kaldığıdır. Sorumuz şu; Kış aylarındayız, benzer soğuk hava koşulları her an yaşanabilir, doğalgaz arzında benzer bir eksilme olursa durum ne olacak? İktidar çevrelerinin açıklamalarında, belli oranda stoklar bulunduğunu ama ihtiyaç (!) olduğunda kullanıldığını belirtiyorlar. Evet, bugün ihtiyaç var ama üç-beş günlük ihtiyaca yanıt verecek stok bile olmadığı görülüyor. Peki, var dedikleri stoklar ne olmuş, ona bakalım. -Doğalgaz alanını takip eden uzmanların belirttiğine göre, yaz aylarından başlayan fiyat artmaları nedeni ile yüksek fiyattan doğalgaz almak yerine, zor zamanlar için, bilhassa kış ayları için saklanması gereken doğalgazdan kullanılarak süreç idare edilmeye çalışılmış, kışın ortaya çıkan günlük yüzde onluk bir arz eksilmesini bile karşılayamayan yönetim, sanayiyi durdurarak ülkemizi milyarlarca dolarlık zarara uğratmış ve yoksulluğun daha da derinleşmesine neden olmuştur. -Gene aynı zamanlarda, yaz sıcaklarının çok yükselmesi nedeni ile temmuz sonu ağustos başında elektrik tüketiminde meydana gelen artışı karşılamak için barajlı hidrolik santrallerde de stok olarak bekletilen sular kullanılıyor. İşte; mevcut bozuk enerji üretim yapısını ve dağıtım planlamasını yapamayan bu kötü yönetim kış aylarında yaşanacak zor günler için olan birikimleri Ağustos böceği gibi yazın harcamışlardır. Elektrik üretim ve tüketim planlamasını yapamayan enerji yönetimi, yazın puantın 55-56 bin MW`lere çıktığı 3-4 gün elektrik kesintisi yaparak, kışında yaklaşık 40-42 bin MW`lerde gezen elektrik tüketimini karşılayamayarak bir hafta süre ile sanayinin elektriğini kesip, ülkemizi milyarlarca dolarlık zarara hem de çok büyük bir yönetim rezaletine imza atmış oldular. Şimdi gelelim bu durumun elektrik açısından rakamlarla anlatılmasına: Hani birde şu söze de karşılık olsun "Bugün 100 bin MW gücümüz var, bunu biz kurduk, biz kurduk, bizden önce mum ışığında yaşıyorlardı" demiş ya sayın RTE. Türkiye Elektrik Üretim Kapasitesi ve Doğalgaz Kesintisi Olan 16-31 Ocak Arası Günlük Üretimi Gösterir Tablo 
Tabloda görüldüğü üzere 2021 sonu itibari ile İthal ve yerel kaynak kurulu gücümüz 99 371 MW, buna karşılık yıllık elektrik üretim kapasitesi 524 334 624 MWh, günlük üretim ise 1 443 457 MWh oluyor. Ama yazın puant 56 bin MW`a çıkınca elektrik kesiliyor, kışın günlük doğalgaz akışında yüzde 10`luk bir azalma olduğunda sanayi bir hafta durduruluyor.
Devamı; elektriğe yapılan zamlar sonucunda halk mum ışığında oturmaya, dükkanlar elektrik faturalarını karşılayamayacağı için kepenk indirmeye başlıyor, sokaklar karanlığa gömülüyor. Tabloda ve aşağıdaki grafikte günlük üretim miktarlarını görüyoruz ve mevcut kapasiteye rağmen bu elektrik kesintilerinin nedenlerini soruyoruz. 
ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞINA SORULAR 1-Tablolardan görüldüğü üzere 1 443 Milyon MWh üretim kapasitesine rağmen en fazla 993 bin MWh lik tüketim söz konusu, günlük doğalgaz arzında yüzde 10`luk azalma ile elektrik kesintisi neden yapıldı?
2-Sanayi de doğalgaz ve elektrik kesintisi yapıldığı günlerde çift yakıtlı santrallarda ikinci yakıtla çalıştırma oldu mu?, ikinci yakıtla çalıştırma olmadı ise neden?
3-Elektrik tüketiminin çok düştüğü saatlerde (bu durum elektrik sistemi yöneticileri tarafından çok iyi bilinir) sanayi tesislerinin çalıştırılması neden planlanmadı?
4-154 ve 380 KV`luk Yüksek Gerilim iletim hatlarında kopmalar ve çok sayıda direkte yıkılmalar olduğunu biliyoruz, bu yıkılmaların elektrik kesintilerine etkisi nedir, kaç iletim hattı arıza, kaç iletim hattı bakım nedeni ile kullanılamaz durumdaydı?
5-Isparta il ve ilçelerin de kar ve fırtına yüzünden YG ve OG hatlarında kopmalar ve direklerinde yıkılmalar meydana gelmiş, Isparta 60 saatten fazla elektriksiz kalmıştır.
-Isparta ve çevresine elektrik dağıtım hizmetini veren AKEDAŞ bakım ve yatırımları zamanında ve tekniğine uygun olarak yapmışlar mıdır, denetleme raporları, tutanaklarını kamuya açıklarmısınız?
4. Ve 5. Maddede yazılı böylesi büyük hat yıkılmaları pek karşılaşılan durumlar değildir.
a-Enerji Nakil Hatları yapımında proje ve yapım hataları var mıdır?
b-Arıza ve bakımlar için yeterli Mühendis ve diğer teknik personel var mıdır, ekip sayısı yeterli midir?,
c-İletim ve dağıtım hat arıza ve bakımları tekniğine uygun olarak zamanında yapılıyor mu?
4-Elektrik kesintileri nedenleri arasında özel üretim santrallarının fiyat pazarlığı var mıdır?
5-Elektrik kesinti süresindeki üretim kaybı ne kadardır, bunun hesabını kimler verecek?
6-Son bir ay içinde Türkiye de 1 saat ve daha fazla elektrik kesintisine maruz kalan abone sayısı kaç tanedir ve bu abonelerin kayıpları için tazminat ödenecek midir?
7-Kış şartları ağır biçimde sürmektedir, önümüzdeki günlerde benzer durumlar oluşmaması için ne gibi önlemler alındı?
KADEMELİ SOYGUN`DA KADEME OYUNU
İşte yukarıdaki sorulara yanıt ararken RTE SARAY iktidarının meskenler için Ocak 1 den itibaren uygulanmaya başlanan kademeli tarife de nerede ise zam kadar tepki çeken günlük 5 KWh ve altı (aylık 150 KWh) belirlemesi, günlük 7 KWh ve altı (aylık 210 KWh) e yükseltildiği RTE tarafından açıklandı. Bunun nedeni;
a-Gelen tepkiler karşısında geri adım atarak tepkileri azaltmayı,
b-Zamlardaki tepkinin yumuşatılarak, zamlar geri alındı algısı oluşturmak,
c- Sanayi de yapılan elektrik kesintisinin neden olduğu milyarlarca dolarlık üretim kaybının konuşulmasını önlemek,
d-Zamlar geri alındı algısı oluşturmak, istediler.
AKP-MHP SARAY iktidarı ne kadar algı idaresi yapmak istese de zamlar o kadar fazla ki, ne çuvala, ne TIR kasasına sığıyor. Kademe alt sınırının yükselmesi fatura tutarında yüzde on civarında daha az ödeme söz konusu olacak, yani alt kademe için yüzde 50, üst kademe için yüzde 125 zam devam ediyor.
-Zamların nedenlerini biliyoruz!
-Zamlar geri alınmalıdır!
-Elektrik üretim ve dağıtımda ki özelleştirme, her şeyi sermayeye aktarma, plansızlık, kötü yönetim pahalılık ve zam kısır döngüsü oluşturmuştur.
-Üretim yapılanması ve dağıtım planlaması bozuktur. 100 bin MW kurulu güç olmasına karşılık yazın puant 56 bin MW`e çıktığında elektrik kesintisi yapılmış ve bu kış aylarında en fazla 993 bin MWh olarak gerçekleşen günlük tüketime rağmen, doğalgaz arzında yaşanan %10`luk bir eksilme sırasında nerede ise tüm sanayinin elektriği kesilmiştir.
-Elektrik üretim ve dağıtım hemen kamulaştırılmalı ve tek elden kamusal bir yönetim anlayışı ile TEK merkezden yönetilmelidir.
-Yarattıkları enerji krizi ile ilk defa tüm ülke de sanayinin elektriğini keserek bir ilke imza atan,
-Enerji alanında plansız yapılanmaya yol açarak, zam ve kötü yönetim kısırdöngüsü yaratan bu iktidar istifa etmelidir.
Cemil Kocatepe EMO İstanbul Şubesi 42. Dönem YK Başkanı
|
Tanıtım
İSTANBUL ŞUBE
GÜNDEM
ŞUBEMİZDEN İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ`NE ZİYARET
