· ŞUBE Giriş Sayfası

 İSTANBUL ŞUBE

 
Şube Kapsamındaki İller:

 EDİRNE   İSTANBUL   KIRKLARELİ   TEKİRDAĞ 
 

EMO İstanbul Şubesi
Haber Bülteni
SAYI: 84

Tüm Sayılar

GÜNDEM

 
1 Şubat 2025 tarihinden itibaren yurttaşların faturalarına yüksek tutarlarda yansıyacak olan elektrik tarifeleri ve EPDK uygulamasına ilişkin EMO İstanbul Şubesi ve Tüketiciyi Koruma Derneği ortak basın toplantısı düzenlendi. EMO İstanbul Şb. YK. Bşk. Erhan Karaçay ve TÜKODER Genel Bşk. Aziz Koçal`ın birlikte yaptığı basın açıklaması metninin tamamına yazımızın devamından ulaşabilirsiniz
 

EPDK`nın SKTT KARARI İPTAL EDİLMELİDİR!

İnsanların yaşamları için gerekli elektrik enerjisine erişimi, temel insan haklarından biri olarak kabul edilmektedir. Yurttaşların enerjiye ucuz, nitelikli ve sürekli ulaşmasının sağlanması gereklidir. Bağımsız bir enerji politikasını, enerjinin üretiminden dağıtımına tüm süreçlerinin kamu eliyle gerçekleşmesi gerektiğini, enerji alanındaki özel şirketlere karşı ise kamu denetiminin düzenli bir şekilde yapılması gerektiğini bir kez daha dile getiriyoruz.

Tüm uyarılara rağmen ülkemizde enerji alanında dışa bağımlı, kamu yararının aksine özel sermayeli şirketleri koruyucu düzenlemeler ve uygulamalarla karşı karşıya kalmaya devam ediyoruz.

16 Kasım 2024 tarihli Resmi Gazete‘de yayımlanan EPDK Kurul Kararı ile birlikte 01 Şubat 2025 tarihi itibariyle Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) limitleri güncellendi. İlgili güncelleme ile birlikte 2024 yılı için mesken ve tarımsal faaliyetler tüketici grubuna yönelik yıllık 100 milyon kilovatsaat (kWh) ve diğer tüketici gruplarına yönelik yıllık 1 milyon kWh olarak uygulanan SKTT 2025 yılı itibariyle birlikte konut aboneleri için limiti yıllık 5 bin kilovatsaate (kWh) kadar düşürülmüştür. Ayrıca, aynı tarihli Resmi Gazete‘de bulunan Tebliğ`de; Yüksek tüketimli tüketiciler için uygulanacak SKTT‘nin, SKTT limitini geçmeyen aynı tüketici grubuna ait tek zamanlı perakende satış tarife fiyatından düşük olmayacağı, kademeli tarifenin uygulanmakta olduğu tüketici gruplarında kıyaslama için yüksek kademeli tarifenin baz alınacağı belirtilmiştir.

Bu düzenleme, serbest piyasa mekanizması çerçevesinde tüketici maliyetlerinin düşmesini engelleyen bir bariyer oluşturmakta ve tüketici mağduriyetini artırabilecek bir durum yaratmaktadır. Bu da özellikle yüksek tüketimli tüketiciler için adil olmayan bir uygulamaya işaret eder.

Ayrıca, lisanssız elektrik üretimi yapan kişiler, üretim tesisleriyle ilişkili tüketim tesislerinin tüketim özellikleri nedeniyle birer tüketici olarak kabul edilmektedir. Bu tüketim tesisleri, mahsuplaşma işleminden önceki tüketimleri dikkate alınarak, son kaynak tedarik tarifesi kapsamındaki uygulamalara tabi olacaktır.

Söz konusu düzenleme ile birlikte aylık ortalama 1050 TL`lik faturaya denk 417 kWh tüketimi olan tüm konut abonelerini direkt olarak etkileyecektir.  Yurttaşlar yüksek tüketimli sanayi kuruluşları ile bir tutulacak, özellikle kalabalık aileler olmak üzere aylık ortalama tüketimi 417 kWh üstündeki milyonlarca haneye serbest piyasa koşullarında sürekli değişen yüksek tutarlı faturalar kesilmesine sebep olacaktır.

Serbest tüketici, EPDK tarafından her yıl belirlenen serbest tüketici limitinin üzerinde tüketim yapan kullanıcıları ifade eder. Bu gruba giren tüketiciler, elektrik enerjisini istedikleri tedarikçiden temin etme "özgürlüğüne" sahiptir. Buna karşılık, yıllık elektrik tüketimi belirtilen limitin altında kalan tüketiciler ise serbest olmayan tüketici olarak adlandırılır. Bu gruptaki kullanıcılar, yalnızca bulundukları ilde görevli tedarik şirketinden elektrik tedarik etmek zorundadır ve tedarikçi değiştirme hakkına sahip değildir.

EPDK tarafından yayımlanan SKTT Tebliği, serbest tüketici niteliği taşıyan ancak elektrik enerjisini ikili anlaşmalar yoluyla tedarik etmeyen tüketicilere yönelik uygulanacak SKTT `nin belirlenmesi için usul ve esasları düzenlemektedir. Tebliğin amacı, serbest tüketici statüsüne sahip tüketicilerin rekabetçi bir piyasada ikili anlaşma yaparak maliyet avantajı elde etmelerini sağlamak, ancak bunu yapmayan tüketicilere maliyet bazlı bir tarife sunmaktır. Bu maliyet Piyasa Takas Fiyatı (PTF) Yenilenebilir Enerji Destekleme Maliyeti (YEKDEM) ve Kurulca Belirlenen Katsayı (KBK) ile oluşmaktadır. Hesaplama formülü ise  (PTF + YEKDEM) x KBK şeklindedir.

Bu formülde PTF her saat için farklı olan ve tüketime bağlı ağırlıklı ortalama fiyatı gösterir iken YEKDEM ise Yenilenebilir Enerji Üreten tesislere ilk 10 yıllık üretim sürelerinde gerçekleştirilen destekleme ödemesine ilişkin son kullanıcıya yansıtılan bedeldir.

16.11.2024 tarihli mevzuatta, tüm tüketici grupları için Kurulca Belirlenen Katsayı (KBK) %9,38 (1,0938) olarak belirlenmişti. Ancak 26.12.2024 tarihinde alınan yeni bir kararla, mesken abonelerine yönelik KBK %5 (1,05) olarak güncellenmiştir. Bu durum, Kasım ve Aralık aylarında tedarik şirketlerinin baskısıyla, %8 veya %8,5 KBK oranı ile sözleşme imzalayan mesken abonelerinin mağduriyet yaşamasına neden olmuştur. Bu sözleşmelerin geçerliliği ve sonuçları ise belirsizliğini korumaktadır.

Gerçekleştirilen düzenleme ile en fazla Mesken abonelerinin maliyetlerinin artacağı aşikardır. Eğer EPDK tarifelerinde aşağı yönlü bir güncelleme yapılmazsa, SKTT fiyatı, EPDK tarifesinden düşük olursa, bu durumda EPDK tarifesinin uygulanacağı bilgisi mevzuata eklenmiştir. Bu durum, SKTT fiyatlarının belirli bir seviyenin altına düşmemesi amacıyla düzenlenmiştir. Türkiye‘de yaklaşık 40 milyon mesken elektrik abonesi bulunmaktadır. Yeni düzenleme sonrası, abonelerin yaklaşık %3‘ü, yani yaklaşık 1.2 milyon mesken abonesinin elektrik faturaları doğrudan yukarı yönlü etkilenecektir.

Burada sayıları yaklaşık 100.000 olan Elektrikli araç kullanıcılarının, yüksek birim fiyatlı şarj istasyonlarını kullanmak yerine araçlarını evlerinde şarj etmeleri nedeniyle problem yaşayan Şarj İstasyonu Lisansı sahiplerinin korunması gerektiği gibi, yüksek tüketim gerçekleştiren mesken abonelerinin kaynaklı maliyetlerin sübvanse edilmeden piyasa koşullarına mahkûm edilmesi durumu söz konusudur.

Soruyoruz:

1-    Ay içinde farklı günlerde okunan abonelerden, SKTT limitini aşan abonelerin mevzuat gereği ayın son günü okunması gerektiği belirtilmektedir. Bu altyapıya sahip olmayan Dağıtım Şirketleri, nasıl bir çözüm geliştirecek?

2-    İlk geçişte dönemsel fiyatlandırma yapılacak mı? Örneğin, her ayın 22‘sinde okunan bir tüketici için 22-31 Ocak arasındaki tüketim ulusal tarife üzerinden mi hesaplanacak, 1 Şubat-22 Şubat arasındaki tüketim ise SKTT ile mi tahakkuk edecek?

3-    SKTT hesaplamasında saatlik tüketim verisi gerektiğinden, düşük tüketimi olan mesken noktalarına akıllı sayaçlar takılıp OSOS (Otomatik sayaç Okuma Sistemi)`a dahil edilmesi gerekecek mi? Bu yatırımlar için Dağıtım Şirketleri tarafından gerekli çalışmalar yapılmış mıdır?

4-    Profilleme yöntemiyle saatlik tüketim tahmin edilerek SKTT hesaplamasıyla faturalandırma yapılması durumunda, gerçek tüketim ile tahmin edilen tüketim arasındaki sapmaların mağduriyet yaratma olasılığı bulunmaktadır. Bu karşı önlem alınmış mıdır?

5-    1 Şubat öncesi ve sonrası için farklı hesaplama yöntemleri uygulanacak mı? Geçmişe dönük ek kaçak gibi hesaplamalarda, SKTT hesaplaması dikkate alınacak mı?

6-    Öngörülen ve gerçekleşen YEKDEM bedeli kaynaklı farkların son kaynak tedarikçisinin faturasına bir sonraki ay mahsuplaşma ile mi ekleneceği, yoksa ek tahakkuk ile mi fatura edileceği belirsiz. Ayrıca son kullanıcıların YEKDEM farkından kaynaklı fark hesabını kontrol edebilecekleri bir alt yapı sunulacak mıdır?

7-    Yukarıda belirtildiği gibi, 1,5 ay sonra güncellenen mesken abonelerine yönelik KBK oranı (%5) öncesinde, bu oran üzerinde (%8, %8,5 gibi) sözleşme imzalayan mesken abonelerinin yaşayacağı mağduriyete ilişkin bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı belirsizliğini korumaktadır. Bu belirsizlik ortadan kaldırılabilecek midir?

Anayasa ve Evrensel Eşitlik İlkesi İhlal Ediliyor!

EPDK tarafından yapılan söz konusu düzenleme

1-    Enerji tarifelerinde tüketiciyi mağdur edecek düzenleme Anayasa`nın 172. Maddesinde yer alan Devlet, tüketicilerin ekonomik çıkarlarını korumakla yükümlüdür.` hükmünün açık ihlalidir.

2-    Aynı miktarda elektrik tüketen abonelerin farklı ücretlendirilmesi, eşitlik ilkesini açıkça ihlal etmekte olup Evrensel Hukuk İlkelerinden olan Eşitlik ilkesine aykırıdır.

3-    6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun`un 6. Maddesinde yer alan "Haksız Şart: Tüketici sözleşmelerinde taraflar arasında dengesizlik yaratan hükümler haksız şart sayılır ve geçersizdir." Hükmünün, Madde 6`da yer alan "aynı hizmet için farklı fiyat uygulanması hakkaniyet ilkesine aykırıdır." hükmünün, 4. Maddede yer alan "iki tarife arasındaki fark, hizmetin standardına aykırı bir durum yaratmaktadır." Hükmünün ihlalidir.

4-    Düzenleme aynı zamanda 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu`nda yer alan Elektrik piyasasında faaliyet gösteren tüm taraflar, tüketicilere adil ve şeffaf fiyatlandırma yapmakla yükümlüdür ifadesine ve Son Kaynak Tedarik Tarifesi Tebliği`nde yer alan Serbest tüketici limitini aşmayan abonelere farklı tarifeler sunulurken, tüketici mağduriyetine yol açılmaması esastır ifadelerine aykırılık teşkil etmektedir.

Ne Yapılmalı?

1-    Konutlara verilecek olan elektrik enerji hizmetine dönük hizmet bedelinin belirsiz hale getirilmesi kabul edilemez. Hizmet bedeli öngörülebilir olmak zorundadır.

2-    Ekonomik yıkımın ve yoksulluğun her geçen gün arttığı ülkemizde toplum devlet tarafından yasalarla korunmak zorundadır.

3-    Yurttaşlar serbest piyasaya terkedilmemeli, EPDK tarafından alınan karar iptal edilmelidir.

4-    Bağımsız kamucu enerji politikası ivedilikle hayata geçirilmelidir.

5-    Kamu kaynaklarının dağıtım şirketleri başta olmak üzere özel sektöre transferine son verilmelidir. Elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtım hizmetleri kamulaştırılmalıdır. Kamulaştırma sürecinde, özel sektörle yürütülen hizmetlerde etkin denetim sağlanmalıdır.

Saygılarımızla

TÜKODER (Tüketiciyi Koruma Derneği)

EMO İstanbul Şubesi

Fotoğraflar