|
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi Yönetim Kurulu’nun bugün (27 Mart 2024) gerçekleştirdiği basın açıklamasında, mevzuat değişikliklerine dikkat çekilerek, bağlantı kapasitelerinin düşük tutulmasına tepki gösterildi. Bağlantı kapasitesinin sınırlandırılmasının enerji tekellerine hizmet ettiğine vurgu yapılan açıklamada, ”Lisanssız üretim için oluşan talebi baskılayacak olan bu tercih, kamuoyunda enerji kapitülasyonları olarak bilinen Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan ile yapılan anlaşmalar kapsamındaki yabancı tekellere alanın hazırlandığı göstermektedir` denildi.
ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ BASIN AÇIKLAMASI EPDK Mevzuatı Yama Tutmuyor… LİSANSSIZ ÜRETİM ÖNÜNDEKİ ENGELLER KALDIRILSIN Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği`nde yeni bir değişiklik taslağı hazırlanarak kamuoyu görüşüne açıldı. EPDK, 18 Mart`ta duyurduğu taslağa, yalnızca 11 günlük bir görüş alma süresi tanıdı. Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik, ilk olarak 2 Ekim 2013`de Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. 2019 ve 2020`de birer, 2021`de iki, 2022 ve 2023`de üçer kez üzere, toplamda 24 değişiklik yapıldı. Bu son değişiklikle birlikte Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği, 25`inci kez değiştirilecek. Mevzuatın değişen şartlara göre yenilenmesi normal olarak kabul edilse bile bu kadar sık yenileme ihtiyacı, EPDK`nın zafiyetlerine işaret etmektedir. EPDK`nın bazen birbiriyle çelişen değişikliklerini takip etmek her geçen gün güçleşmektedir. Alanda etkin bir denetim olamaması nedeniyle özellikle teknik kriterler içeren değişiklikler, daha uyumluluk bile sağlanmadan çoğu zaman yeniden değişmektedir. Sorunların, kurumlar veya şirketler arasında "krize" dönüşmesi halinde ancak EPDK tarafından gündeme alındığı, "piyasa şartları ve mali gelişmeler" gözetilerek, "yama" yöntemiyle çözülmeye çalışıldığı görülmektedir. Lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğü olmaksızın, tüketicilerin elektrik ihtiyaçlarını kendi üretim tesislerinden karşılayabilmelerine ve üretilen enerjinin etkin kullanımına yönelik düzenlemeler içeren Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği`nde bu kadar sık değişiklik yapılması sorunludur. Bu yönetmelik kapsamında faaliyetlerini sürdüren üretim tesisleri, profesyonel enerji şirketleri tarafından değil, esasen tüketici niteliğindeki yatırımcılar tarafından yönetilmektedir. Elektrik faturalarını lisanssız tesisler kurarak dengelemek isteyen tüketicileri ilgilendiren bu kuralların sık değiştirilmesi öngörülemeyen mağduriyetler yaratabilir. Daha geniş bir perspektiften bakıldığında, olumsuz düzenlemeler içermese bile bu değişiklikler, enerji alanındaki denetim ve yönetim zafiyetini yansıtmaktadır. Geçmişte mahsuplaşma gibi mali konularda dahil olmak üzere bir gecede yapılan kural değişikliklerinin olumsuz sonuçları oldu. Üretim fazlasını bedelsiz sisteme vermek zorunda kalan tesislerin bir kısmı söküldü, bir kısmı ise kapasite düşürdü. Kaynak israfı yaratan her değişiklik, ikinci el, hurda güneş paneli piyasası yarattı. Güneş enerjisi açısından özellikle bina cepheleri ve çatılarda halen yüksek bir lisanssız üretim potansiyeli mevcuttur. Bu tip değişiklikler, başta güneş olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelen ilgiyi düşürme ve yatırım planlamasında gereksiz belirsizliklere neden olma riski taşımaktadır. Yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim kapasitesinin artması enerji ithalatına olan bağımlılığı azaltmak için kritik öneme sahiptir. Enerjide dışa bağımlılık çıkmazından kurtulmanın anahtarı yerli cihaz ve ekipman geliştirme koşuluyla yenilenebilir enerji yatırımlarına ağırlık vermektir. Uygun alanların kullanılması amacıyla küçük yatırımcıların, enerji üretebilmesine olanak sağlanmalı ve teşvik edilmelidir. Lisanssız, dağıtık üretimi teşvik edecek şekilde üretilecek enerjinin hangi şartlarda, ne kadar süre satın alınacağı veya nasıl mahsuplaşılacağı günübirlik değişmeyecek kurallara bağlanmalıdır. Lisanssız Kapasitesi Artırılsın "Gelişmiş" tabir edilen ülkelerde, iletim ve dağıtım maliyetlerini düşürmesi nedeniyle tüketim noktalarında kurulan lisanssız üretim tesisleri için özel teşvikler uygulanırken, ülkemizde bağlantı kapasitesinin bile sınırlandırılması yalnızca enerji tekellerine hizmet etmektedir. TEİAŞ`ın 9 Şubat 2024 tarihinde açıkladığı dağıtım seviyesinden transformatör merkezi bazlı tahsis edilen lisanssız üretim kapasite tablosu incelendiğinde her bölge için düşük kapasitelerin belirlendiği görülecektir.* Lisanssız üretim için oluşan talebi baskılayacak olan bu tercih, kamuoyunda enerji kapitülasyonları olarak bilinen Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan ile yapılan anlaşmalar kapsamındaki yabancı tekellere alanın hazırlandığı göstermektedir. Enerji, kâr odaklı sıradan bir ticari faaliyet alanı olmaktan çıkartılarak, yeniden kamu hizmeti olarak yapılandırılmalıdır. Kamunun yatırım yapmasının önündeki engeller kaldırılarak, üretim, iletim ve dağıtımıyla dikey entegre bir kamu tekeli tekrar kurulmalıdır. EPDK`nın farklı sermaye gruplarının ve lobilerin birbiriyle çelişen çıkarlarını dengelemek için mevzuatı şekillendirirken, taraflı ve şeffaf olmayan bir yaklaşımı benimsemesine artık izin verilmemelidir. Enerjinin yönetimi, ticari ve siyasi müdahalelerden uzak özerk bir yapıya devredilmelidir. Ucuz ve kaliteli enerjiye erişimi güvenceye almak için yurttaşların dağıtık üretim tesisi kurmaları kamu tarafından teşvik edilmelidir. Kamunun enerji yatırımları yapmasının önündeki engeller de kaldırılarak, elektrik alanında dikey entegre kamu tekeli acilen yapılandırılmalıdır. Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu 27 Mart 2024
* Kaynak: https://www.teias.gov.tr/duyurular/kapasite-duyurusu
|
Tanıtım
İZMİR ŞUBE
HABER
ADALET NÖBETİNE ÇAĞRI: #GEZİYEOZGURLUK
