· ŞUBE Giriş Sayfası

 İZMİR ŞUBE

 
Şube Kapsamındaki İller:

 AYDIN   İZMİR   MANİSA 
 

EMO İzmir Şubesi
Haber Bülteni
SAYI: 416

Tüm Sayılar

HABER

 
TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu, 21 Kasım 2024 tarihinde Elektrik Fabrikası arazisinin imar durumunu değiştirilerek, ticari alana dönüştürülmesine karşı kitlesel basın açıklaması düzenledi. “Elektrik Fabrikası Halkındır, Ranta Kurban Edilemez!” başlıklı açıklamada, fabrikanın kültürel alan olarak korunması için mücadele çağrısı yapıldı.
 

İzmir`in en önemli simgelerinden biri olan Tarihi Elektrik Fabrikası`nın Özelleştirme İdaresi`nce imar planlarının değiştirilerek yüksek yapılaşmaya açılması çalışmalarına karşı TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu tarafından açıklaması yapılarak protesto edildi.  Tarihi Elektrik Fabrikası önünde gerçekleştirilen açıklamaya, TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu Genel Sekreteri Aykut Akdemir, Ege Kent Konseyleri Birliği ve Konak Kent Konseyi Başkanı Hamit Mumcu ve Konak Belediye Başkanı Nilüfer Çınarlı Mutlu ile meslek odalarının temsilcileri katıldı. Ortak basın açıklamasını ise Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Gülhan Gürler okudu. 

Tarihi Elektrik Fabrikası`nın önemine dikkat çekilen açıklamada, şu bilgilere yer verildi: "Arkamızda bulunan tarihi Elektrik Fabrikası, yalnız İzmir`in değil ülkemizin sanayileşme sürecinin kilometre taşlarından biri ve aynı zamanda bu kentin hafızasıdır. Mevcut hali ile, tarihi binanın, tıpkı Alsancak Garı, TEKEL, Sümerbank, TARİŞ binaları ve Havagazı Fabrikası gibi endüstriyel miras olarak gelecek kuşaklara aktarılması gerektiği konusunda ısrarlıyız.

İzmir`in en değerli bölgesinde, üstelik tescilli bu tarihi binanın üzerinde yer aldığı parsel, yürürlükteki imar planına TAKS:0.50, KAKS:1.50 yapılaşma koşullu "Kültürel Tesis Alanı" olarak işlenmiştir. Bir başka deyişle tarihi Elektrik Fabrikası ancak ve ancak  yanı başındaki Havagazı Fabrikası gibi yalnızca kültürel bir işlevle kullanılabilir durumdadır. 

Tüm bu kayıtlar ortadayken, Tarihi Elektrik Fabrikası`nın üzerinde yer aldığı 3535 ada 6 parsel, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından "Kültürel Tesis Alanı" olarak iki kez ihaleye çıkarılmıştır. Şimdi ise "Kültürel Tesis Alanı" olarak ihaleye çıkarılan bu alan, aynı idare tarafından "Ticaret-Turizm Alanı"na dönüştürülmek istenmektedir. Bu da yetmezmiş gibi, söz konusu parsele "Emsal:3.00, Yükseklik:30 kat" gibi ayrıcalıklı ve oldukça yoğun bir yapılaşma hakkı verilmeye çalışılmaktadır. Hedef bu değişiklik ile yeni alıcıya, rantı daha yüksek bir arsa sağlamaktır. Böylelikle, tescilli bir kültür varlığı olan Elektrik Fabrikası, 30 katlı bir rant ucubesi haline dönüştürülerek yok edilecektir.

Adı geçen alanda ticaret ve/veya turizm maksatlı inşa edilecek 30 katlı bina, kent siluetini de bozarak, endüstriyel mirasımızı yok etmekle kalmayacak; bu değişiklik aynı zamanda mekânı, kamusal anlamından ve işlevinden koparıp, bir ticarethaneye dönüştürecektir. Arsanın yeni sahibine verilmek istenen ayrıcalıklı imar hakkının, tüm liman arkası bölgesini tehdit eden bir düzenleme olacağı da unutulmamalıdır.

Elektrik Fabrikası`nın restore edilerek kültür merkezi olarak kullanılan tarihi Havagazı Fabrikası ile birlikte sanayileşme tarihi açısında anıt niteliğindeki bir yapı olduğuna vurgu yapılarak, şöyle denildi: 

"Bugün müze olarak hizmet vermeye devam eden İstanbul‘daki Silahtarağa Santralı ile aynı dönemde faaliyetlerine başlayan Elektrik Fabrikası‘nın temeli, Osmanlı döneminde, 1913 yılında imzalanan "yabancı ortaklığa imtiyaz veren sözleşmeye dayanılarak" 1926 yılında Belçikalı Traction-Elektricite şirketi tarafından atılmıştır. Santralın 18 Ekim 1928‘de devreye girmesiyle birlikte kentte yaşam değişmeye başlamış, sokak aydınlatmasında hava gazından elektriğe geçilmiş, ilerleyen yıllarda ise atlı tramvaylar yerine troleybüsler devreye girmiştir. Ardından, Tarihi Elektrik Fabrikası, Resmî Gazete` de 27 Temmuz 1943 tarihinde yayımlanan "İzmir Tramvay ve Elektrik Türk Anonim Şirketi İmtiyazı ile Tesisatının Satın Alınmasına Dair Mukavelenin Tasdiki ve Bu Müessesenin İşletilmesi Hakkında Kanun" kapsamında satın alınarak, kamulaştırılmış, kapasitesi artırılan Fabrika, uzun yıllar İzmir Belediyesi bünyesindeki Elektrik Su Havagazı Otobüs ve Troleybüs Genel Müdürlüğü (ESHOT) tarafından işletilmiştir. 

Zamanla farklı kamu kuruluşları tarafından işletilen Elektrik Fabrikası, 1989‘da üretimin durdurulması sonrasında "metruk ve harabe yapı" haline dönüşmüştür. Önce, yapı içinde bulunan teknolojik tarihi açısından önemli ekipmanlar ve cihazlar hurdaya ayrılarak, yok edilmiş, içi boşaltılan tarihi değerimiz "yıkıma" terk edilmiştir. Bugün sıradan arazisi için satılmak istenen Elektrik Fabrikası, tarihi ve kentsel dokuyu yağmalamaya dayalı, betonlaşma temelli büyüme politikalarına karşı dimdik ayakta durarak, direnmektedir."

"Özelleştirme Israrı Risk Yaratıyor" 

Ülkenin en zor yıllarında, kıt kaynaklarla kamulaştırılan Elektrik Fabrikası`nın haraç-mezat satılmasına izin verilmeyeceğine vurgu yapılarak, şöyle denildi:    

"Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından iki kez özelleştirme adı altında ilana çıkarılan bu ‘kıymetli` taşınmazın "`satış` yöntemi uygulanmak suretiyle 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde özelleştirileceği duyurulmuştur. Bu satış girişimlerinden ilkinde alıcı çıkmazken, ikincisine İzmir Büyükşehir Belediyesi bir iştirak şirketiyle tek teklifi vermiş, "ihaleyi" kazanmasına rağmen İzmir Büyükşehir Belediyesi`ne devri yapılamayan arazi, halihazırda imar durumu değiştirilip, rantı artırılarak yeniden ticari alan olarak pazarlanmaya çalışılmaktadır.  Kamulaştırma ile yabancı tekelden alınan Elektrik Fabrikası`nı yeniden sermayeye devretmek için gösterilen bu çaba, özelleştirmelerin nasıl dar bir ideolojik bakış açısıyla gerçekleştirildiğinin de bir kanıtıdır. 

Yıllarca ESHOT tarafından işletilen Elektrik Fabrikası‘nın tapusunun yeniden İzmir Büyükşehir Belediyesi`ne devredilmesi gerekmektedir. Endüstriyel mirasımızın kendi gabarisini fazlasıyla aşan ucube bir yapının altında yok edilmesine ve bir sermaye nesnesi haline getirilmesine göz yummayacağız."

TMMOB`un kararlığına vurgu yapılan açıklamada, yurttaşlara da mücadele çağrısı yapıldı.

"Bu Mirasa Sahip Çıkmak Zorundayız"

Konak Belediye Başkanı Nilüfer Çınarlı Mutlu ise Elektrik Fabrikası`nın kamusal kullanıma açılması gerektiğine vurgu yaparak, "Elektrik Fabrikası, bizzat Mimarlar Odası İzmir Şubesi tarafından zamanında tescillenmiş bir bina. Dünyada buna endüstri mirası diyorlar. Artık üretim yapılmasa bile fabrikalar artık üretimden çekilse bile bir kent hafızası ve belleği olarak farklı fonksiyonlarla işlevlendirilip o kentte kamunun kullanımına açılıyor. Bizim de burada isteğimiz Elektrik Fabrikası`nın restore edilerek kamunun elinde kalması ve kamusal kullanıma açılması. Bu bir miras, bu mirasa bu kentli sahip çıkmak zorunda. Bunun içerisinde herhangi bir bölümün 30 kat imara açılması kabul edilemez. Buranın turizm ticaret fonksiyonuna dönüşerek özelleştirilmesi kabul edilemez. Çok uzun zamandır başta Büyükşehir Belediyesi olmak üzere kentin aktif odaları tarafından da talip olunan ve hep kamusal kullanım için dönüştürülmek istenen bir mekan. Bu mekanın tekrar İzmir Büyükşehir Belediyesi elinde ve tekrar kamusal kullanıma açılması kentin kültür sanat hayatında, gençlerin, çocukların ve hepimizin kullanacağı mekan olarak hayata geçmesi gerekiyor. Bunun için de bütün kenti yanımızda olmaya ve bizimle birlikte dayanışmaya davet ediyoruz" diye konuştu. "İsteğimiz, Elektrik Fabrikası`nın restore edilerek kamusal kullanıma açılması. Bu bir miras, bu mirasa bu kentli sahip çıkmak zorunda. Bütün kenti yanımızda olmaya ve bizimle birlikte dayanışmaya davet ediyoruz" çağrısı yaptı.

Fotoğraflar