Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi, 13 Mart 2025 Perşembe günü EMO İzmir Şubesi Hizmet ve Eğitim Merkezi`nde saat 18:00’de Başkent Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Uğur Emek`in katılımıyla “Yenilenebilir Enerjide Şeffaflık Sorunu: Enerji Depolamada Lisans Vurgunu” başlıklı söyleşi düzenledi. Söyleşinin haberine ve video kaydını yazımızın devamında ulaşabilirsiniz.
ENERJİ DEPOLAMADA LİSANS VURGUNU SÖYLEŞİSİ
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi`nin düzenlediği söyleşiye katılan Başkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Emek, kamu kaynaklarının kötü yönetildiğine vurgu yaparak elektrik piyasasındaki "çantacı" sorununu ve bu süreçte milyarlarca dolarlık bir "vurgun" yaşandığını ifade etti. Enerji depolama lisanslamasında milyarlarca dolarlık bir "vurgun" yaşandığını iddia etti.
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi, 13 Mart 2025 Perşembe günü Başkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Emek`in katılımıyla "Yenilenebilir Enerjide Şeffaflık Sorunu: Enerji Depolamada Lisans Vurgunu" başlıklı bir söyleşi düzenledi. EMO İzmir Şubesi Hizmet ve Eğitim Merkezi`nde gerçekleştirilen söyleşinin açılışında konuşan EMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Gülhan Gürler, enerji sektöründe "çantacılık" olarak özetlenen lisans ticareti gerçeğine dikkat çekerek, enerji depolama kapsamında verilen lisanslarla sorunun kangrene dönüştüğünü vurguladı. Gürler, konuya ilişkin yazılarıyla dikkat çeken Prof. Dr. Uğur Emek`i ve söyleşiyi kolaylaştırmak üzere Mükremin Zülkadiroğlu`nu sahneye davet etti. Yenilenebilir enerji lisanslamasına yönelik işlemlerin nasıl yürütüldüğünü özetleyen Zülkadiroğlu, enerji depolama lisanslarının gece yarısı yayına açılan ilanlar ve kolay başvuru koşullarıyla verildiğine işaret ederek sözü Emek`e bıraktı.
Konuşmasına EMO İzmir Şubesi`ne teşekkür ederek başlayan Emek, "Meslek alanlarındaki bir soruna dikkat çekerek kamu kaynaklarına sahip çıkmaya çalışıyorlar. Bu yüzden ayrıca teşekkür ediyorum," dedi. Akademiye geçmeden önce Devlet Planlama Teşkilatı`nda uzun yıllar çalıştığını belirten Emek, mega projeler, ulaştırma ve şehir hastaneleri gibi konularda uzman olduğunu vurguladı. "Okur-yazar bir akademisyenim," diyen Emek, elektrik piyasasındaki gelişmeleri, ihale süreçlerini ve teknolojileri yakından takip ettiğini ifade etti.
Emek, konuşmasının merkezine 2001`de elektrik piyasası kanununun hazırlanmasında yer aldığı dönemi ve sonrasında ortaya çıkan "çantacı" kavramını yerleştirdi. EPDK`nın lisans verme süreçlerinde bazı çalışanların istifa ederek lisans ticareti yapmaya başladığını anlattı. "2008-2009`dan itibaren bu hikâye büyüdü," diyen Emek, dönemin Enerji Bakanı Taner Yıldız`ın "Çantacılarla mücadele edeceğiz," sözlerine rağmen mevcut EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz`ın "Çantacı-yatırımcı ayrımı yapmadan herkese lisans verdim," açıklamasını "Bundan büyük ikrar olmaz," diyerek eleştirdi.
"129 Milyar Dolarlık Kamu Zararı"
Depolamalı elektrik ön lisanslarıyla ilgili çarpıcı rakamlar paylaşan Emek, bir gecede 30.000 MW`lık ön lisans verildiğini, bu rakamın daha sonra 33.251 MW`a çıktığını belirtti. 10 yıl boyunca sabit tarife (yaklaşık 6 cent) ve sonrasında piyasa takas fiyatı üzerinden yapılan hesaplamalarla, 30 yılda Türkiye ekonomisine 129 milyar dolarlık bir yük bineceğini savundu. YEKA ihalelerindeki taban fiyatlarla kıyaslandığında ise 5.9 milyar dolarlık bir "vurgun" tespit ettiğini açıkladı. Emek, eğer EPDK katkı payı almış olsaydı devletin kasasına 4.4 milyar dolar girebileceğini hesapladığını da ekledi.
Emek, lisansların veriliş sürecindeki usulsüzlükleri detaylarıyla anlattı. Online başvuru kanallarının ani bir yönetmelik değişikliğiyle bir gecede açıldığını, asgari sermaye ve teminat mektubu şartlarının kaldırıldığını iddia etti. "Çantacı olmak için EPDK`nın gece yarısı yönetmelik yayınlayacağını ve başvuru kanalını açacağını bilmeniz gerekiyor," diyen Emek, bu bilgilere sahip şirketlerin süreci domine ettiğini öne sürdü. 50.000 TL sermayeli bir şirkete 9 ön lisans verildiğini örnek göstererek, "EPDK bizi hukukun önüne getirirse, bu şirketin saat kaçta başvuru yaptığını soracağım," dedi.
Dünyada batarya teknolojisinin henüz sınırlı olduğunu vurgulayan Emek, 2022`de küresel batarya kapasitesinin 54.000 MW olduğunu, Türkiye`nin ise 33.251 MW`lık ön lisans tahsis ettiğini belirtti. "Dünyada olmayan pil lisansını verdik," diyen Emek, Türkiye`nin enerji şebekesinde böyle bir kapasiteye ihtiyaç olmadığını savundu. TEİAŞ`ın 2024 kapasite planında "Depolamalı elektrik için 10 yıl boyunca bana gelmeyin," dediğini aktaran Emek, mevcut arz güvenliğinin yeterli olduğunu ve bu paranın eğitim, sağlık gibi alanlara harcanabileceğini ifade etti.
Gazeteci Fatih Altaylı`nın yazılarından etkilenerek bu konuya eğildiğini belirten Emek, EPDK`nın 9 Aralık 2024`teki basın açıklamasına da değindi. EPDK`nın "Sektörü bilmeden yalan-yanlış bilgilerle gazetecilik yapıyorlar," eleştirisine yanıt veren Emek, "Ben hesap yapmayı bilmiyorum, birileri getiriyor, al yaz diyorlar öyle mi? Bu iftiracı birinin profesör unvanı var," diyerek tepki gösterdi. "Namusum ve bilgimden şüphem yok," diyen Emek, EPDK`nın hukuki süreç başlatmamasını ise "Kendilerine güvenmedikleri," şeklinde yorumladı.
Emek, bu politikaların sanayi ve tarımı olumsuz etkilediğini de vurguladı. Sanayicinin yüksek enerji maliyetiyle rekabet gücünü kaybettiğini, meralarda ve ormanlarda kurulan tesislerin hayvancılığı baltaladığını söyledi. "Çocukların hayalleri çalındı, kırmızı et hayal edemiyorlar," diyerek tarımdaki krize dikkat çekti. Ayrıca, Avrupa Birliği`nin 2026`dan itibaren uygulayacağı karbon vergisine değinen Emek, bu kapasitenin sanayiciye verilseydi yıllık 2.5 milyar dolarlık vergi tasarrufu sağlanabileceğini hesapladığını belirtti.
"Süper İzin" Uyarısı
Prof. Dr. Uğur Emek, konuşmasında EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz`ın "süper izin" olarak adlandırdığı yeni süreci özellikle mercek altına aldı. Yılmaz`ın, bu yöntemin enerji yatırımlarına hız kazandıracağını ve sektör için "devrim niteliğinde" bir adım olacağını savunduğunu aktaran Emek, bu fikre sert bir eleştiri getirdi. Emek`e göre süper izin, lisans almak için gerekli olan teknik ve çevresel izin süreçlerini by-pass etmeyi amaçlayan bir düzenleme. Normalde yenilenebilir enerji projelerinde 25-26 farklı kurumdan izin alınması gerekebildiğini ifade eden Emek, "Anlaşılan bu izinlerin hepsini EPDK`nın kararıyla verilmiş sayılması hedefleniyor. Yatırımın çevresel ve toplumsal etkileri hiçe sayılarak ‘Kapı kapı dolaştırmayın, hepsini birden vereyim,` diyorlar," diye konuştu. Süper izin olarak tabir edilen uygulamanın "çantacıların işini kolaylaştıracağına" vurgu yapan Emek, EPDK`nın bu yetkiyi tekeline alarak süreci hızlandırma bahanesiyle denetimsiz rant alanını büyüteceğini ifade etti. Düzenlemenin kamu yararı yerine belirli grupların çıkarlarını koruduğunu savunan Emek, süper izin taslağının altyapı iktisadına aykırı olduğunu vurguladı.
Konuşmasının sonunda altyapı iktisadı perspektifinden Türkiye`nin planlama eksikliğine dikkat çeken Emek, "905 milyar dolarlık altyapı yatırımına ihtiyacımız var. Eğitim, sağlık, yol gibi öncelikler dururken bu paralar çantacılara gidiyor," diye konuştu. Devlet Planlama Teşkilatı benzeri bağımsız bir kurumun gerekliliğini vurgulayan Emek, "Herkes kafasına göre proje yapıyor, böyle altyapı iktisadı olmaz," diyerek sözlerini tamamladı.
Etkinlik, katılımcıların soruları ve Emek`in yanıtlarıyla sona erdi.
Tanıtım
İZMİR ŞUBE
HABER
GENCO ERKAL`I ANLAMA ETKİNLİĞİ
