 |
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği 16 Aralık 2009 tarih ve 27434 sayılı Resmi Gazete‘de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle 9 Aralık 1978 tarihli ve 16484 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Enerji Tesisleri Proje Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.
Anılan yönetmeliğin Şubemiz SMM Komisyonu ve Hukuk Danışmanı tarafından incelenmesi sonrasında oluşturulan görüş aşağıda yer almaktadır.
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliğinin 19/2/1985 tarih ve 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 28. maddesine dayanılarak hazırlandığı yönetmeliğin 3. maddesinde belirtilmektedir. Anılan Kanun maddesi "Bakanlık, Kanunla yerine getirmekle yükümlü olduğu hizmetleri tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlemekle görevli ve yetkilidir" şeklindedir. Kanunun 28. maddesinde atıf yapılan Bakanlığın görevleri aynı kanunun 2. maddesinde "Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının görevleri (Ek ibare: 4628 - 20.2.2001 / m.17) "İlgili Kanunlarda piyasada faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlara bırakılmadığı takdirde ve ölçüde" şunlardır:
a) Ülkenin enerji ve tabii kaynaklara olan kısa ve uzun vadeli ihtiyacını belirlemek, temini için gerekli politikaların tespitine yardımcı olmak, planlamalarını yapmak,
b) Enerji ve tabii kaynakların ülke yararına, teknik icaplara ve ekonomik gelişmelere uygun olarak araştırılması, işletilmesi, geliştirilmesi, değerlendirilmesi, kontrolü ve korunması amacıyla genel politika esaslarının tespit ve tayinine yardımcı olmak, gerekli programları yapmak, plan ve projeleri hazırlamak veya hazırlatmak,
(*) 12 Ağustos 1993 tarih ve KHK/505 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci maddesiyle, Kanunun adı yukarıdaki şekilde değiştirilmiştir.
c) Bu kaynakların değerlendirilmesine yönelik arama, tesis kurma, işletme ve faydalanma haklarını vermek, gerektiğinde bu hakların devir, intikal, iptal işlemlerini yapmak, ipotek, istimlak ve diğer takyit edici hakları tesis etmek, bunların sicillerini tutmak ve muhafaza etmek,
d) Kamu ihtiyaç, güvenlik ve yararına uygun olarak enerji ve tabii kaynaklar ile enerjinin üretim, iletim, dağıtım tesislerinin etüt, kuruluş, işletme ve devam ettirme hizmetlerinin genel politikasını tespit çalışmalarının koordinasyonunu temin etmek ve denetlemek,
e) Yeraltı ve yerüstü enerji ve tabii kaynaklar ile ürünlerinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim fiyatlandırma politikasını tayin ve gerektiğinde fiyatlarını tespit etmek,
f) Bakanlığın bağlı ve ilgili kuruluşlarının işletme ve yatırım programlarını inceleyerek tasvip etmek ve yıllık programlara göre faaliyetlerini takip etmek, değerlendirmek,
g) Bakanlığa bağlı ve Bakanlıkla ilgili kuruluşların çalışmalarını ve işlemlerini her bakımdan tetkik, tahkik ve teftişe tabi tutmak, gerekli her türlü emri vermek ve denetlemek,
h) Yukarda belirtilen görevleri yerine getirmek amacı ile gerekli bilgileri toplamak, değerlendirmek ve uzun vadeli politikaların tespiti ve geliştirilmesi ile ilgili hazırlık çalışmalarını yapmak" olarak belirtilmektedir.
Yönetmelikte aşağıda belirtilen konularda, mevcut yasal düzenlemelere aykırı olduğu düşüncesindeyiz.
I- Madde 5/3/b
Elektrik tesislerine ait projeleri tanzim ve imza eden mühendisler meslek branşı esas olmak üzere;
Bir mühendislik ve/veya müteahhitlik firmasında ve/veya şirketinde mühendis olarak görev yapan mühendislerde; üçüncü şahsa ait projeyi, ticaret odasından alınmış, o işle iştigal ettiğini gösteren ticaret belgesini, diploma suretini, vergi levhası ile o şirkette branşında mühendis olarak çalıştığını belgeleyen şirketin başlıklı yazısı proje dosyasına ilave edilerek tanzim ve imza edilir.
Anılan madde hükmüne göre, proje müellifinin tüzel kişi mühendislik firması olması halinde,
a) Mühendislik firmasının faaliyet konusunun Ticaret Odası kaydı ile tevsiki
b) Projeyi tanzim eden mühendisin de bu firmada görev yaptığına dair şirket yazısının ibrazı istenmektedir.
Madde bu hali ile 6235 sayılı TMMOB Yasasının 33. maddesine, aykırıdır.
6235. sayılı TMMOB Yasasının 33. maddesi, "Türkiye‘de mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları mesleklerinin icrasını iktiza ettiren işlerle meşgul olabilmeleri ve mesleki tedrisat yapabilmeleri için ihtisasına uygun bir odaya kaydolmak ve âzalık vasfını muhafaza etmek mecburiye-tindedirler" şeklindedir. Maddede gerçek yada tüzel kişi ayrımı yapılmamış olup, mühendislik mesleği ile iştigal eden tüm mühendislerden bahsetmektedir.
18 Mart 2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Serbest Müşavir Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği‘nin 4/b maddesinde "Tescilli Büro: Serbest Müşavir Mühendislik hizmetlerini yapmak üzere Elektrik Mühendisleri Odasına kayıt ve tescil yaptıran ve bünyesinde en az bir Serbest Müşavir Mühendisi ücretli, sözleşmeli, ortak ve benzeri bir bağlantı içinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi ya da kuruluşları, ifade eder" hükmünü getirmektedir. Anılan yönetmelik bu hükmü ile 6235 sayılı Kanunun 35. maddesine uygun olarak mühendislik faaliyeti ile iştigal eden tüzel kişilerin odaya tescil olmalarını hüküm altına aldıktan sonra bu şirketlerin taşıması gereken hususiyetler yine aynı şekilde düzenleme altına sokulmuştur.
Bakanlık tarafından hazırlanan tüm bu yasal düzenlemeler bir tarafa bırakılarak mühendislik faaliyeti ile iştigal eden bu şirketlerin sadece Ticaret Odasına kayıtlı olmaları yeterli görülmüştür. Halbuki ticaret odasına üye olunması sadece ve sadece bu kişilerin tacir sıfatını taşıdıklarını göstermekte olup hiçbir şekilde mühendislik faaliyetini yürütmeye ehil olduklarını göstermemektedir.
Diğer taraftan Anayasanın 123. maddesi "...İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir..." hükmünü taşımaktadır.
Keza aynı şekilde 3046 Sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun 35. maddesinde "......Bakanlık ana hizmet ve görevleriyle ilgili konularda diğer bakanlıkların ve kamu kurum ve kuruluşlarının uyacakları esasları yürürlükteki mevzuata uygun olarak belirlemekle, kaynak israfını önleyecek ve koordinasyonu sağlayacak tedbirleri almakla görevli ve yetkilidir" hükmünü taşınmaktadır.
Nitekim Danıştay 10. Dairesinin 2002/3517 E ve 08.10.2002 tarihli kararında da; 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanunun 35.maddesinde, bakanlıkların ana hizmet ve görevleriyle ilgili konularda diğer bakanlıkların ve kamu kurum ve kuruluşlarının uyacakları esasları yürürlükteki mevzuata uygun olarak belirlemekle ,kaynak israfını önleyecek ve koordinasyonu sağlayacak tedbirleri almakla görevli ve yetkili oldukları;bakanlıkların, diğer bakanlıkların hizmet alanına giren konulara ilişkin faaliyetlerinde, Bakanlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde ilgili bakanlıklara danışmak ve gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlamaktan sorumlu oldukları hükmü yer almakta olduğu gerekçesi ile Bakanlık tarafından hazırlanmış olan Yönetmeliğin iptaline karar verilmiştir.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı da Anayasanın 123 ve 3046 Sayılı Kanunun 35. Maddesi gereğince görev sahası ile ilgili olarak yaptığı düzenlemede, Anayasanın 135 ve 6235 sayılı Kanunun 2. maddesi gereğince Odamız düzenlemelerini kale almayan düzenleme yapma yetkisi bulunmamaktadır.
Ayrıca 19/02/2003 tarih ve 25025 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliği‘nin Projelerin Hazırlanması ve Onaylanması başlıklı 19. maddesinde;
"(1) AG seviyesinde yapılacak bağlantı projeleri yapı iç tesisatına ait ise bağlantı gücüne göre meslek odasına kayıtlı ve odası tarafından belgelendirilmiş elektrik/elektrik-elektronik mühendisleri veya yetkilendirilmiş fen adamları tarafından hazırlanır ve imzalanır. Bunun dışında AG seviyesinde yapılacak bağlantı projeleri ise meslek odasına kayıtlı ve odası tarafından belgelendirilmiş elektrik/elektrik-elektronik mühendisleri tarafından hazırlanır ve imzalanır. Hazırlanan ve imzalanan projeler, ilgili dağıtım şirketinin yetkili elektrik/elektrik-elektronik mühendisleri tarafından kontrol edilerek dağıtım şirketi tarafından onaylanır.
(2) YG seviyesinde yapılacak bağlantı projeleri, meslek odasına kayıtlı ve odası tarafından belgelendirilmiş elektrik/elektrik-elektronik mühendisleri tarafından hazırlanır ve ilgili dağıtım şirketinin yetkili elektrik/elektrik-elektronik mühendisleri tarafından kontrol edilerek dağıtım şirketi tarafından onaylanır." hükmü yer almaktadır.
Anılan maddede AG ve YG seviyesinde yapılacak bağlantı projelerinin Odamıza kayıtlı ve Odamız tarafından belgelendirilmiş elektrik/elektrik-elektronik mühendisleri tarafından hazırlanacağı ve ilgili dağıtım şirketinin yetkili elektrik/elektrik-elektronik mühendisleri tarafından kontrol edilerek dağıtım şirketi tarafından onaylanacağı açıkça hüküm altına alınmıştır.
Belirtilen nedenlerle yönetmeliğin 5/3/b maddesinde Ticaret odası belgesi değil, EMO tarafından düzenlenen SMM-BT belgesi aranmalıdır.
II- 5/3/ç maddesi
Bir şirkette görevli olarak çalışan mühendislerde; sadece diploma sureti ile o şirkette branşında mühendis olarak çalıştığını belgeleyen şirketin başlıklı yazısı proje dosyasına ilave edilerek tanzim ve imza edilir hükmü getirilmiştir. 6235 sayılı Kanunun 33. maddesi "Türkiye‘de mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları mesleklerinin icrasını iktiza ettiren işlerle meşgul olabilmeleri ve mesleki tedrisat yapabilmeleri için ihtisasına uygun bir odaya kaydolmak ve âzalık vasfını muhafaza etmek mecburiyetin-dedirler" hükmü getirilmiştir. Hükme göre bir gerçek kişinin Elektrik Mühendisliği faaliyetinde bulunabilmesi için Diplomaya sahip olması yeterli olmayıp, aynı zamanda EÖO ya üye olması ve üyeliğini devam ettirmesi zorunludur. Bu nedenle proje müellifinin Diploma sahibi değil aynı zamanda odaya üyeliğini devam ettirdiğini de kanıtlaması gereklidir.
Diğer taraftan yukarıdaki açıklamalarımız aynı bu hüküm için de geçerlidir. Bu mühendislerden de diploma değil,ürettiği projeye göre SMM Yönetmeliği uyarınca istenen belge veya Oda üyelik belgesi istenmelidir.
III- 5/7 maddesi
a) Gücü 5 MW üzerinde olan elektrik üretim santral projelerini tanzim ve imza eden branş mühendislerinin kamu veya özel sektörde; santral inşaatında, baraj, regülatör ve hidroelektrik santral dizaynında proje çiziminde, proje onayında, geçici veya kesin kabul işlemlerinde toplam en az 8 yıl tecrübeli olması şarttır veya toplamda kurulu gücü 1000 MW üzerinde bu işlemlerde çalıştığını belgeleyenler için 5 yıl tecrübeli olması şarttır. Gücü 5 MW‘ın altında ise bu sure en az 6 yıl veya 500 MW için 3 yıldır.
b) 154 kV‘luk enerji nakil hatları ile tip projeleri tanzim ve imza etmek için kamu veya özel sektörde branşında ve konusunda en az 8 yıl görev yaptıklarını belgelemeleri şarttır. 36 kV kademesi ve altındaki enerji nakil hatları ve şehir şebekeleri projesini tanzim ve imza etmek için ise bu süre en az 5 yıldır.
c) Yukarıda belirtilen hususlar dışında kalan projeleri tanzim ve imza etmek için sadece 3 yıl branş mühendisi olmak yeterlidir.
Söz konusu maddede mühendislerin proje hazırlamaları konusunda belirli mesleki tecrübelerin aranması koşulunu getirmektedir.
6235 sayılı yasanın 19. maddesi ile atıf yapılan 2/b maddesi hükmü;
"Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak" şeklindedir. Bu anlamda Elektrik Mühendislerinin mesleklerini yerine getirirken sahip oldukları mesleki yetkilerinin belirlenmesinde de Elektrik Mühendisleri Odası yetkilidir.
Bu anlamda meslek mensubunun almış olduğu eğitim, mesleğini yürütürken ki mesleki davranışları müvekkil oda tarafından hazırlanan sicillerde görülmekte ve mesleğini yürütürken sahip olması gereken nitelikler de müvekkil oda tarafından konulan ilkeler ile belirlenmelidir. Bu odanın meslek disiplinini ve ahlakını korumak görevi yanı sıra mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlama görevinin bir parçasıdır.
Bu anlamda meslek mensuplarının mesleki yetkilerinin kısıtlanması konusunda yetkili ve görevli idari organ Bakanlık değil, EMO dur.
Bu nedenle, oda böyle bir düzenleme yoluna gitmemişken, meslek mensuplarının mesleki yeterlilikleri hakkında karar vererek bir takım kısıtlamalara gitmesi ve mesleğini yerine getirmelerinin engellenmesi yasal değildir.
Eğer yapılacak işe göre belirli bir mesleki yeterlilik koşulu aranmakta ise bu konuda düzenleme yapma yetkisi Odaya ait olup, Bakanlığın bu konuda tek başına düzenleme yapması yetki aşımıdır.
III- 5/15 maddesi
"Projeyi onaylayacak yetkili amirin makina, elektrik/elektrik-elektronik veya inşaat mühendisi olması ve bu mühendislik dallarından birinde en az 8 yıl tecrübeli olması şarttır" madde ile Elektrik Projesini onaylayan amirin, İnşaat veya Makine Mühendisi olması kabul edilmiştir.
Elektrik Projesi hazırlama eğitim ve yetkisi olmayan İnşaat ve Makine Mühendislerinin kendi ihtisas alanları ile hiçbir ilgisi olmayan Elektrik projesini onaylamasının hiçbir mantığı tarafımızdan görülememiştir.
SONUÇ: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanarak yürürlüğe konan Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği yukarıda belirtilen nedenlerle yetki, amaç yönlerinden hukuka aykırıdır.
|
|
|
Tanıtım
İZMİR ŞUBE
GÖRÜŞ / RAPOR
ADALET NÖBETİNE ÇAĞRI: #GEZİYEOZGURLUK
