· ŞUBE Giriş Sayfası

 İZMİR ŞUBE

 
Şube Kapsamındaki İller:

 AYDIN   İZMİR   MANİSA 
 

EMO İzmir Şubesi
Haber Bülteni
SAYI: 407

Tüm Sayılar

BASIN AÇIKLAMASI

Ülkemizde temel altyapı hizmetlerinin özelleştirilmesi ve piyasalaştırılması uygulamaları 12 Eylül sonrası her hükümetin, yaşanan tüm sosyal ve ekonomik olumsuzluklara rağmen ısrarla sürdürdüğü bir genel politika olmuştur.

Bu kapsamda elektrik üretimi ve dağıtımı da özelleştirilmiş ve merkezi bir plan ve kamusal anlayışla ele alınması gereken ve yapısı gereği tekel niteliğinde olan bu alanlarda kamu tekeli parçalanarak, fiili olarak özel tekeller yaratılması sürecine girilmiştir. Bu uygulamalar, bir yandan elektrik enerjisinin daha pahalı bir şekilde tüketilmesi sonucunu doğururken, diğer yandan da doğasına aykırı müdahaleler bu alanı yönetilemez hale getirmiş ve arz güvenliği somut bir tehdit haline gelmiştir. Sonuçta alanın karar vericileri palyatif, yamalı bohça çözümlerle sıkıntıları aşmaya dönük adımlar atmak zorunda kalmışlardır.

Bu konuda yaşanan son örnek önemli dersleri kendi içinde barındırmaktadır.3154 Sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‘nın Teşkilat ve Görevleri hakkındaki Kanunun 2. Maddesi gereğince, kurulacak olan Dağıtım Tesislerinin projelendirilmesi ve bunların kontrol ve kabulleri Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının görevi kapsamında olup, ayrıca Bakanlık için bu görev kamusal görev niteliğini de taşımaktadır.

Dağıtım bölgelerinin özelleştirilmesi öncesinde bu görev, yapılan düzenlemeler ile Bakanlık adına tümüyle TEDAŞ tarafından gerçekleştirilmekteydi. TEDAŞ‘a ait bir çok Dağıtım Bölgesinin Özel Hukuk Tüzel Kişilerine devredilmesi ile bir kısım özelleşen Dağıtım Şirketleri bu yetkiyi yasa dışı şekilde kullanmaya başlamışlardı. Özelleştirme süreci bu denetimlerin kimin tarafından ne şekilde yapılacağı sorusunu yaratmış ve belirsizlik bir süre devam etmiştir. Elektrik Mühendisleri Odası tarafından, kamusal görev niteliğindeki projelerin denetimi ve onaylanması işleminin özel şirketler eli ile değil kamu eli ile yürütülmesi gereği defalarca vurgulanmış, yasa dışı bu uygulamanın durdurulması talep edilmiştir.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‘nın 09.02.2011 tarih ve 724-2044 sayılı yazılarından bazı yetkilerin TEDAŞ‘a, bazı yetkilerin ise özelleştirme sonucu Elektrik Dağıtım Müesseselerini işletecek şirketlere devredildiği anlaşılmaktadır.

Bakanlığın ilgili yazısında;

•· Dağıtım şirketlerinin yatırım programlarında yer alan yatırım projelerinin onaylanması ve yatırımların geçici ve kesin kabullerinin yerinde yapılarak denetimlerinin sağlanması,

•· Tüm Dağıtım şirketlerinin Dağıtım bölgelerindeki üçüncü şahıslarca tesis edilen toplam 1000 kVA nın üzerindeki tüketim projelerinin onaylanması, geçici ve kesin kabullerinin yapılması,

•· Organize Sanayi Bölgelerinin kendilerinin ve bölgelerindeki üçüncü şahıslara ait tüketim projelerinin onayı ve geçici kabullerinin yapılması,

işlemlerinin Bakanlığın teknik mevzuatları çerçevesinde TEDAŞ tarafından gerçekleştirilmesinin Bakanlığın 04.02.2011 tarih ve 703 sayıları ile uygun görüldüğü belirtilmiştir.

Yazıda ayrıca ;Elektrik iç tesisleri projelerin, Generatör guruplarına ait projelerin ve üçüncü şahıslara ait 1000kVA nın altındaki projelerin onaylanması ve geçici, kesin kabullerinin özelleştirilen Dağıtım Şirketleri tarafından yapılmasının uygun görüldüğü belirtilmektedir.

Bakanlık bu kararla bir kısım proje ve denetim hizmetlerini TEDAŞ birimlerine, bir kısım proje ve denetim hizmetlerini ise özel Dağıtım Şirketlerine bırakmıştır.

TEDAŞ Genel Müdürlüğü, Bakanlık tarafından verilen ve kamusal görev olan Elektrik Tesisleri Proje Onay ve Kabullerini "üçüncü kişilere hizmet satılması" olarak değerlendirerek bu güne kadar herhangi bir bedel alınmaksızın yürüttüğü proje onay işlemlerine bir bedel uygulanmasını kararlaştırmıştır.

Bu karar, tüm denetimlerin özel dağıtım şirketleri yerine en azından bir kısmının TEDAŞ birimleri eliyle yürütülmesi düşünüldüğünde bir yönüyle olumlu görülse bile diğer yandan bu denetimlerin "üçüncü kişilere hizmet satılması" kapsamında değerlendirilerek ücretli bir şekilde yürütüleceğinin ifade edilmesi açıkça özelleştirme sürecinin yanlışlığının da bir itirafı niteliğindedir.

Özelleştirme süreci içinde TEDAŞ‘ı yok olmaya iten uygulamalar, gelinen noktada varlığını sürdürmesi amacı ile kuruma gelir yaratabilmek için, daha önce ücretsiz verilen bu hizmeti ücretle verilir hale getirmiş, siyasi karar vericilerin öngörüsüz uygulamalarının yükünü her zaman olduğu gibi yine halkın çekmesi istenmiştir. Bedel karşılığı proje onay uygulaması ne yazık ki özelleşen Dağıtım Şirketlerine de örnek oluşturmaktadır.

Unutulmamalıdır ki, elektrik projesinin onayını ve elektrik tesisi kabulünü isteyen üçüncü kişiler değil Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‘nın kendisidir. Bu nedenle TEDAŞ‘ın talep ettiği proje onay bedelinin muhatabı da Bakanlıkdır.

Ayrıca proje onay ve denetim hizmetlerinin kamusal görev olması nedeni ile bir kısım hizmetleri içeriyor dahi olsa, özelleştirilmesi gerçekleştirilen özel hukuk tüzel kişilerine devredilmesi de yasal mevzuatla çelişmektedir.

Çözüm basittir; kısa vadede söz konusu proje onay ve kabul işlemlerinin kamu eliyle yapılması ve giderlerinin Bakanlık bütçesinden karşılanmak üzere ücretsiz olarak verilmesinin sağlanması, orta vadede hiçbir anlam ifade etmediği alınan son kararla açık hale gelen dağıtım bölgelerinin özelleştirilmesi politikalarından vazgeçilmesi ve en nihayetinde uzun vadede üretimi, iletimi ve dağıtımı ile dikey entegre olmuş bir kamu tekelinin yeniden tahsisi ve alanın merkezi- demokratik planlama ve kamusal anlayışla yeniden yapılandırılmasıdır.

Belirtilen nedenlerle; yapılan yanlış uygulamalardan en kısa sürede vazgeçilmesi ve başta üyelerimiz olmak üzere halkımızın daha fazla mağdur edilmemesi için yetkilileri uyarıyor, olumsuz uygulamaların giderilmesine yönelik olarak hukuki ve idari gerekli girişimlerde bulunacağımızın altını bir kez daha çiziyoruz.

TMMOB

Elektrik Mühendisleri Odası

İzmir Şubesi Yönetim Kurulu