Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi lokalinde gerçekleştirilen basın toplantısında basın açıklamasını Gemi Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Emrah Erginer, Gemi  Makinaları İşletme Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Hakkı Toros, Makina Mühendisleri Odası İzmir Şube YK Sekreteri Melih Yalçın ve Mimarlar Odası İzmir Şube Başkanı Hasan Topal yaptılar.

İZMİR DENİZ ULAŞIMI YENİDEN PLANLANMALIDIR !

İzmir‘de 25 Temmuz 2011  tarihinde Konak -Karşıyaka seferini yapmakta olan İhsan Alyanak  isimli şehir hatları vapuru mendireğe çarpmış ve ciddi olarak hasar almıştır. Çarpma sonucu su almaya başlayan gemi Konak iskelesine dönüp yolcularını boşalttıktan sonra batmıştır.  

Kazada herhangi bir can kaybı ve yaralanma yaşanmaması sevindiricidir. Tüm İzmir halkına geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz.

Basında yer alan bazı yanlış bilgilere açıklık getirmek üzere öncelikle bazı teknik konuların altını çizmek istiyoruz:

Bir geminin yaşlı olması değil, bakımsız olması kaza sebebi olabilir.  Kazanın nedeni konusunda bilirkişi raporunu beklemek gerekiyor. Ancak, dümen kilitlenmesi olarak açıklanan ve bu şekliyle basında yer alan kazanın oluş sebebi;  geminin son anda manevra yapması ve geri dönüp yolcuları indirmesi dikkate alındığında ikna edici görünmemektedir. Bu tür gemilerde ana dümen, yardımcı dümen ve acil durum dümeni olmak üzere üç adet dümen sistemi bulunmaktadır. Bu üçlü dümen sistemine rağmen vapurun mendireğe çarpması olasılığı çok düşüktür. Bu kadar kontrollü ve yedekli bir dümen sistemine rağmen kaza nedeni olarak "dümen kilitlenmesi" tespit edilse bile bu durum gemilerin bakımlarının yeterince yapılmadığı sonucunu doğurur. Bunun dışında kaza nedeni olarak geriye yalnızca kaptan hatası kalmaktadır.

Bu kaza İzmir‘in deniz ulaşımı konusunda yılardır içinde bulunduğu durumu değerlendirmek için önümüze önemli bir fırsat koymuştur. Bilindiği üzere deniz ulaşımı dünyanın en ucuz ulaşımıdır. Birçok ülkede ulaşımın maliyeti ve kalitesi açısından halk, deniz ulaşımına özendirilmektedir. Bu vapur kazası İzmir‘i denizden uzaklaştırmak yerine, deniz yolunu daha bilinçli, planlı ve etkin kullanması gerektiğini hatırlatmalıdır.

TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu olarak bu konuda daha önce yayımladığımız rapor ve yaptığımız basın açıklamaları tamamen sonuçsuz kalmıştır.

Bilindiği üzere İzmir körfezinde kent içi ulaşımı İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı İzdeniz Şirketi tarafından yürütülmektedir.  İzmir deniz ulaşımında iki farklı sistem kullanılmaktadır. Birinci sistemde şehir hatlarında kullanılan ve çoğu yaşlı sayılabilecek  6 adet vapur ve arabalı vapur filosu bulunmaktadır.  İkinci sistemde ise İstanbul menşeli bir  firmadan kiralık olarak çalışan tekneler görev almaktadır. Kiralama 2000 yılından bu yana  geçerli olup  mil başına ödeme koşuluyla yapılmıştır. Bu iki sistemde farklı iki tipte gemi görev yapmaktadır. Her iki tipteki gemilerin aynı iskeleleri kullanması nedeniyle iskelelerde farklı indirme ve bindirme sistemleri bulunmaktadır.

İzmir körfez içi kent ulaşımının sorunları:

1. İzmir körfez içi kent ulaşım seferleri yetersizdir. Sefer sayıları ve tarifeleri sürekli değişmekte ya da kaldırılmaktadır.  Bu durum halkı deniz ulaşımından uzaklaştırmakta ve soğutmaktadır.

2. İzmir‘in birçok sokağında "Vapuruma dokunma" pankartları hala asılı durmakta, yerel yönetimler bu haykırış karşısında hiçbir şey yapmamaktadır.

3. İzdeniz‘e bağlı 6 adet geminin yaşı ilerlemiş, bakım masraflarının artmış olması nedeniyle çok ağır seferlerde kullanılması ekonomik ve teknik nedenlerden dolayı uygun değildir.

4. Ulaşımda kullanılan iskelelerdeki yolcu indirme bindirme sistemleri yetersizdir. Bu iskeleler engelli, yaşlı ve çocukların kullanımına uygun değildir.

5. Deniz işletmesi idari kadrolarında yeterli sayıda denizciliği bilen, kalifiye eleman bulunmamaktadır.

TMMOB İzmir İKK‘nın deniz ulaşımı hakkında önerileri:

1. Deniz Ulaşımı İBB ulaşım master planındaki veriler ele alınarak yeniden planlanmalıdır.

2. Kalifiye elemana ihtiyaç duyulan deniz ulaşımında özellikle idari kadrolarda denizciliği bilen uzman kişilerin yer alması sağlanmalıdır.

3. Planlama yapılırken mevcut kısıtlı talepler değil, halkımızın daha çok deniz ulaşımından faydalanacağı şekilde talep yaratma hedeflenmeli ve buna uygun olarak sefer sayıları artırılmalıdır.

4. Körfezde bulunan iskele sayıları, yerleşim bölgeleri, bu plan çerçevesinde ele alınmalı, sayıları artırılmalı, engelli, yaşlı, çocuk bütün vatandaşlarımızın rahat ve güvenli kullanabileceği ergonomik hale getirilmelidir.

5. Ulaşım amaçlı kullanılacak tekneler yeni yapılacak iskelelere uyumlu olarak projelendirilmeli, satın alma bu plana göre yapılmalıdır.

6. Kentin ulaşım planında tüm vatandaşlarımızın kıyılarımıza ve iskelelerimize rahatlıkla ulaşımını sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır.

7. İzmir halkının ihtiyaçları doğrultusunda modern ve verimli sevk sistemleri ile donatılmış daha üstün manevra kabiliyetine sahip ve daha süratli gemilerin temin edilmesi amacıyla yapılacak olan ihale ve projelendirme aşamalarında, uzman görüşlerine ve İzmirlilerin düşüncelerine de yer verilerek kent siluetiyle uyumlu, uygun yolcu taşıma kapasitelerine sahip, düşük C0² emisyonuna sahip, temiz ve yenilenebilir enerjiyle çalışan, yaşlı ve engelli vatandaşların deniz ulaşımında en üst düzeyde yararlanmasını sağlayacak teknelerin yerel uzmanlarca tasarlanarak yerel işçilerle yapılması sağlanmalıdır.

8. Restoran tekneleri, deniz taksi, eğitim gemileri vb. alternatif tipte tekneler hatta konulmalıdır.

9. Talebin yoğun olduğu saatlerde (rush hours) yüksek yolcu kapasiteli teknelerin, talebin az olduğu saatlerde ise düşük kapasiteli teknelerin sefere konulmasıyla ilgili çalışmalar yapılmalıdır.

10. Otobüs- metro- banliyö ve vapur seferlerine, birbirini takip eden ve İzmirlilere seçme hakkı tanıyan bir düzenleme getirilmelidir.