· ŞUBE Giriş Sayfası

 İZMİR ŞUBE

 
Şube Kapsamındaki İller:

 AYDIN   İZMİR   MANİSA 
 

EMO İzmir Şubesi
Haber Bülteni
SAYI: 407

Tüm Sayılar

GÖRÜŞ / RAPOR

5940 sayılı İmar Kanunu ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri hk KHK‘de Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 17 Aralık 2009 tarih ve 27435 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece elektrik yapım işlerindeki fenni mesuliyetle ilgili olarak fen adamlarıyla yaşanan yetki tartışmaları bu düzenlemeyle son bulmuş oldu. Bilindiği gibi yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde elektrikle ilgili fen adamlarının fenni mesuliyet üstlenmeleri olanağı bulunmadığı halde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile kimi belediyelerin uygulamaları nedeniyle fen adamlarının fenni mesuliyet yapmaları sağlanıyordu.

Kanun ile 3194 sayılı İmar Kanunu‘nun 28, 42 ve 44. maddelerinde değişiklikler yapılırken, aynı Kanuna iki geçici madde eklendi. 5940 sayılı Kanun ile ayrıca 180 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı‘nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 ve 12. maddelerinde kimi değişiklikler yapıldı. İmar Kanunu‘nun 28. maddesinin başlığı "Müelliflik, fenni mesuliyet, şantiye şefliği, yapı müteahhitliği ve kayıtlar" şeklinde değiştirilirken, bu maddede yapılan düzenlemeyle fenni mesuliyet ve müteahhitlik konularında yeni usul ve esaslar getirildi ve şantiye şefliği konusu da ilk defa düzenlemeye tabi tutuldu.

28. maddede yapılan değişiklikle "Yapıda inşaat ve tesisat işleri ile kullanılan malzemelerin kamu adına denetimine ilişkin fenni mesuliyet, ruhsat eki etüt ve projelerin gerektirdiği uzmanlığı haiz meslek mensupları tarafından ayrı ayrı üstlenilmek zorundadır" denilerek, fenni mesuliyetin kamu adına yapılan bir denetim olduğu, yapı sürecinde uzmanlık gerektiren her meslek alanına ilişkin ayrı ayrı fenni mesullerin bulunması gerektiği de ilk defa kanunda yer aldı.

Bugüne kadar Odamızın uzmanlık alanında yer alan elektrik yapım işlerindeki fenni mesuliyetle ilgili olarak fen adamlarıyla yaşanan kimi yetki tartışmalarına da 28. maddede yapılan düzenlemeyle son verildi. 28. maddede fenni mesullerin mimar ve mühendisler olacağı açık olarak düzenlendi ve bu alanda fen adamlarının da yer alacağı yeni bir iş bölümüne gidildi. "Fenni mesuller, Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikte belirlenen sınıf, özellik ve büyüklüğe sahip bulunan yapıların denetimi faaliyetine yardımcı olmak üzere, 38‘inci maddeye göre uygun nitelikte ve sayıda fen adamı istihdam etmek mecburiyetindedir" hükmü getirilen maddeyle, daha sonra Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından çıkartılacak yönetmelikte belirlenecek yapılarda, mimar ve mühendis unvanlı fenni mesullerin yanlarında fen adamı istihdam edeceği öngörüldü. Bu güne kadar yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde de elektrikle ilgili fen adamlarının fenni mesuliyet üstlenmeleri olanağı bulunmadığı halde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile kimi belediyelerin uygulamaları nedeniyle fen adamlarının fenni mesuliyet yapmaları sağlanıyordu. Odamız tarafından sürekli dava konusu edilen ve ancak yargı kararlarıyla düzeltilen bu konu, Kanunda yapılan bu değişiklik sonrası netliğe kavuşmuş oldu. Kanunun yürürlüğe girmesiyle artık tartışma konusu olmakta çıkan fenni mesuliyetin mimarlar ve mühendisler eliyle yürütüleceği ve fen adamlarının yardımcı teknik görevli olarak bu sürece dahil olacağı gerçeği karşısında, mühendisler ve fen adamları arasındaki önemli bir anlaşmazlık konusu ortadan kalmış oldu.

Yeni düzenlemeyle yapım işlerinde yetki belgesi olmayan usta çalıştırılamayacak ve şantiye şefi bulundurulmaksızın yapım işi sürdürülemeyecek. Bu duruma aykırı bir yapım faaliyeti tespit edildiğinde ya da yapının mevzuata aykırı yapılıyor olması halinde fenni mesuller durumu 6 iş günü içerisinde sorumlu oldukları ilgili idareye bildirmek zorundalar. Fenni mesullerin istifası halinde daha önce bu durumu 3 iş günü içinde bildirmeleri öngörülürken, yeni düzenlemeyle bu süre 6 iş gününe çıkartıldı. Ancak bu bildirim üzerine ilgili idare tarafından en geç 3 iş günü içerisinde işlem yapılması zorunlu tutuldu. Fenni mesulün istifası halinde, istifa tarihinden önce yapılan işlere dair sorumluluğu devam ederken, yeni atanan fenni mesul, daha önce yapılan işlerin denetlenmesinden ve eksiklik ve hata var ise giderilmesini sağlamaktan ve bildirimde bulunmaktan da sorumlu olacak.

Yeni düzenlemeye göre yapıya ilişkin bilgiler, ilgili idarece, etüt ve proje müelliflerinin, fenni mesullerin, yapı müteahhitlerinin ve şantiye şefi mimar veya mühendisin üyesi bulunduğu meslek odasına, üyelik kayıtlarına işlenmek üzere bildirilecek. Ayrıca fenni mesuller, mesuliyet üstlendikleri yapı ile alakalı olarak yapı müteahhitliği, şantiye şefliği, taşeronluk ve malzeme satıcılığı yapamayacak ve yapı sahibi, yapısının fenni mesuliyetini üstlenemeyecek. Düzenlemeye göre Bakanlıktan veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş idareden yetki belgesi almaksızın, inşaat ve tesisat dahil yapım işlerinin müteahhitliği üstlenilemeyecek ve müteahhitlerin yetki belgeleri geçici veya daimi olarak düzenlenebilecek. Gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine yapı inşa eden müteahhitlerin kayıtları, her yapı için ayrı ayrı tutulacak.

28. maddede yapılan düzenlemeyle artık yapım işlerinde şantiye şefi bulundurulması zorunlu hale gelirken, bu görevi mimar ve mühendisler üstlenecek. İmar Kanunu‘nun 42. maddesinde yer alan idari yaptırımlarla ilgili hükümler Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmişti. Yeni düzenlemeyle bu maddede de değişikliğe gidilerek, Anayasa Mahkemesi‘nin tespit ettiği hukuka aykırılıkların giderilmesi amaçlandı. 3194 sayılı İmar Kanunu‘nun yönetmeliklerle ilgili 44. maddesinde de yeni düzenlenecek konuları da içerecek şekilde değişikliğe uğrarken, yönetmelik çıkartılırken Milli Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Mesleki Yeterlilik Kurumu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği‘nin görüşlerinin alınması öngörüldü.

Yeni yasayla 180 sayılı Kanun Hükmünde Kararname‘nin 12. maddesinin (h) bendinde yapılan değişikliğin, kanun taslağında yer alan şekliyle, ilgili komisyonda redaksiyona tabi tutularak kanunlaşan şekli arasında fark bulunuyor. Kanunun taslak halinde bu maddeyle yalnızca yapı müteahhitlerine yetki belgesi verilmesi Bakanlığın görevleri arasında sayılırken, yayımlanan kanunda müteahhit kelimesi çıkartılarak, "gerçek kişilerin, özel hukuk tüzel kişilerinin ve kamu kurum ve kuruluşlarının yurt içindeki harita ve plan işleri ile inşaat ve tesisat dahil yapım işlerini üstlenmek isteyen, ilgili mevzuatında belirlenen nitelikleri taşıyan gerçek kişilere ve özel hukuk tüzel kişilerine; tutulan kayıtları da dikkate alarak yetki belgesi vermek" şekline dönüştürülmüş olduğu görülmekte olup tarafımızca bu düzenlemenin kimi yanlış anlaşılmalara neden olacağı ya da uygulamada sorun yaratacağı öngörülmekte, bu düzenleme ile ilgili olarak Odamız tarafından hukuksal inceleme yapılmaktadır.