· ŞUBE Giriş Sayfası

 İZMİR ŞUBE

 
Şube Kapsamındaki İller:

 AYDIN   İZMİR   MANİSA 
 

EMO İzmir Şubesi
Haber Bülteni
SAYI: 426

Tüm Sayılar

GÜNDEM  - 27.11.2025

 
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi, EMO Aydın İl Temsilciliği`nde düzenlediği “Havuzlarda Elektrik Tesisatı” seminerinde havuzlarında artan elektrik kaynaklı risklere karşı alınabilecek önlemleri masaya yatırdı. Seminerde, yanlış tasarım ve standart dışı uygulamaların ölümcül sonuçlar doğurabileceği vurgulanırken, son yıllarda yaşanan kazaların “mevzuat boşluğu” nedeniyle tekrarlanma riski taşıdığına dikkat çekildi.
 

EMO İzmir Şubesi, EMO Aydın İl Temsilciliği`nde Taner İriz ve Ali Fuat Aydın`ın sunumlarıyla 25 Kasım 2025 Salı günü "Havuzlarda Elektrik Tesisatı" başlıklı seminer düzenledi.  Seminerde konuşan Elektrik Yüksek Mühendisi Taner İriz, sunumuna tüm Türkiye`yi yasa boğan somut ve acı bir örnekle başladı. İriz, Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek`in Haziran 2025`te kendi evinin havuzuna ait makine dairesinde meydana gelen elektrik çarpması sonucu yaşamını yitirdiğini hatırlatarak, bu olayın havuz güvenliği tartışmalarını yeniden ve acı bir şekilde gündeme getirdiğini belirtti. İriz, bu trajedinin ardından "Yüzme ve süs havuzları ne kadar güvenli?" sorusunun yanıtlanmasının bir zorunluluk haline geldiğini vurguladı. İriz, Ferdi Zeyrek`i ölüme götüren sürecin iyi analiz edilmesi gerektiğini, benzer risklerin sayısız havuzda hâlâ mevcut olduğunu ifade etti.

Havuzlarda Risk Sınıflaması

Sunumunun teknik bölümünde, havuzlardaki güvenlik önlemlerinin uluslararası IEC 60364-7-702 standardına göre belirlenen "zon" (bölge) kavramlarına dayandığını aktaran İriz, havuzların risk seviyelerine göre kesin sınırlarla ayrıldığını anlattı. Buna göre; suyun içi, ayak yıkama kanalları ve şelalelerin bulunduğu alanların "bölge 0"; havuz su havzasından itibaren 2 metre yatay uzaklığa ve 2,5 metre yüksekliğe kadar olan hacmin "bölge 1"; bunun bittiği yerden itibaren 1,5 metre daha devam eden alanın ise "bölge 2" olarak tanımlandığını söyledi. İriz, bu bölgelerin yalnızca zemin yüzeyi olarak değil, hacimsel olarak düşünülmesi gerektiğini; örneğin bir atlama tahtası veya kaydırak varsa bölge 1 sınırlarının bu ekipmanların çevresinden 1,5 metre ve erişilebilecek en yüksek noktanın 2,5 metre üzerine kadar genişlediğini şemalarla gösterdi.

Güvenlik bölgelerinde uygulanabilecek koruma yöntemlerinin son derece kısıtlı olduğunu belirten İriz, normal elektrik tesisatlarında kullanılan bazı yöntemlerin havuzlarda kesinlikle yasaklandığını vurguladı. İriz; iletken olmayan mahaller yoluyla korunma, cihazları erişme uzaklığı dışına yerleştirme veya topraklamasız yerel eş potansiyel kuşaklama gibi yöntemlerin havuz bölgelerinde uygulanmasının "cinayete davetiye çıkarmak" olduğunu ifade etti. Özellikle en yüksek riskli alanlar olan bölge 0 ve 1`de şebeke geriliminin (230 V) kesinlikle kullanılamayacağını, bu alanlarda yalnızca 12 V AC veya 30 V DC değerini aşmayan SELV (Safety Extra Low Voltage) sistemlerinin kullanılabileceğini ve bu güç kaynaklarının mutlaka riskli bölgelerin dışında monte edilmesi gerektiğini kaydetti.

Süs Havuzları Yüksek Riskli 

Taner İriz, sunumunda süs havuzlarına geniş yer ayırdı. Standartlara göre süs havuzlarında, yüzme havuzlarındaki gibi daha düşük riskli kabul edilen "bölge 2"nin bulunmadığını, yani süs havuzlarının tamamının yüksek riskli alan sayıldığını hatırlattı. Konuyu Türkiye`nin sosyolojik gerçekleriyle ilişkilendiren İriz, "Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemdeki fukara çocuklarının serinlemek için süs havuzlarına girmesi bir realitedir. Hijyen ve sosyoloji boyutunu bir kenara bırakırsak teknik olarak önümüzde iki yol var: Ya çocukların bu havuzlara girmesini fiziksel olarak kesinlikle engelleyeceğiz ya da kamuya açık tüm süs havuzlarını, sanki birer yüzme havuzuymuş gibi en üst düzey güvenlik şartlarına göre tasarlayacağız" diyerek yetkilileri uyardı. İriz, bu alanlarda kullanılacak aydınlatma ve pompa ekipmanlarının su geçirmezlik (IP) sınıflarının hayati önem taşıdığını; havuz içinde en az IPX8, havuz çevresinde ise temizlik yöntemine göre IPX5 koruma sınıfının zorunlu olduğunu ekledi.

Aydın`da gerçekleştirilen seminerin diğer konuşmacısı Ali Fuat Aydın ise havuz mühendisliğinde sıkça karşılaşılan bir tasarım ikilemini ele aldı. Yüzme havuzu tasarımlarında makine dairesinin (pompa, filtre ve otomasyon sistemlerinin bulunduğu oda) konumuyla ilgili "verimlilik ve güvenlik" arasında keskin bir çatışma bulunduğunu belirten Aydın, verimlilik açısından ideal olanın makine dairesinin havuza mümkün olduğunca yakın olması olduğunu söyledi. Boru tesisatı kısaldıkça sürtünme kaybının azaldığını, pompanın daha az enerji harcadığını ve bunun işletme maliyetlerini düşürdüğünü belirten Aydın, ancak bu mühendislik doğrusunun karşısına çok daha büyük bir riskin çıktığını vurgulayarak, "Bu yakınlık, su ve elektriğin tehlikeli ve ölümcül birlikteliğini beraberinde getirir. Enerji verimliliği bir tercihtir; ancak insan hayatı bir standart zorunluluğudur. Hiçbir ekonomik fayda alınacak güvenlik riskinden daha büyük olamaz" dedi.

Bitişik Makine Dairelerinde 5 Kural

TS HD 60364-7-702 standardının bu konuda iki farklı yol haritası çizdiğini belirten Ali Fuat Aydın, en güvenli ve tavsiye edilen yöntemin "ayrı makine dairesi" olduğunu söyledi. Bu senaryoda, içinde 230 V elektrik bulunan tüm ekipmanların, havuzun tehlikeli bölgeleri olan "bölge" 0, 1 ve 2‘nin tamamen dışında, yani havuz kenarından en az 3,5 metre uzakta konumlandırılması gerektiğini ifade etti. Ancak mimari kısıtlamalar veya yer darlığı nedeniyle makine dairesinin havuzun hemen bitişiğindeki bir yeraltı çukuruna yapılmasının talep edildiği durumlarda, standardın buna "çok ağır şartlar" altında izin verdiğini vurguladı. Aydın, bu "bitişik nizam" tasarımının bir kolaylık değil, teknik bir zorluk olduğunu belirterek, bu durumda sağlanması gereken beş hayati kuralı sıraladı.

Buna göre, havuz kenarındaki bir kapakla girilen makine dairelerinde; tüm ekipmanların istisnasız 30 mA kaçak akım rölesiyle korunması, kapağın yalnızca özel bir alet veya anahtarla açılabilir olması, içerideki panoların ve cihazların üzerlerine su fışkırtılmasına dayanıklı (IPX5) sınıfta seçilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca, odadaki tüm metal aksamın eşpotansiyel kuşaklama ile birbirine bağlanmasının ve pompaların havuza elektriksel olarak yalıtılmış plastik borularla bağlanmasının zorunlu olduğunu söyledi. Aydın, bu şartlardan tek birinin bile eksik olması durumunda o tesisin "standart dışı ve güvensiz" kabul edileceğini vurguladı.

Konuşmasında genel güvenlik unsurlarına da değinen Aydın, makine dairelerinde yalnızca elektrik çarpması değil, su baskını ve kimyasal zehirlenme risklerinin de bulunduğunu hatırlattı. Olası bir boru patlamasında suyun elektrikli ekipmanlara ulaşmadan tahliye edilebilmesi için zeminde mutlaka aktif bir gider veya dalgıç pompa bulunması gerektiğini ifade eden Aydın, klor ve asit gibi kimyasalların buharının hem cihazları korozyona uğratmaması hem de çalışan personeli zehirlememesi için cebri havalandırmanın zorunlu olduğunu aktardı.

Mevzuat Boşluğu

Ali Fuat Aydın, sunumunun son bölümünde Türkiye`deki mevzuat boşluğuna dikkat çekti. EMO tarafından hazırlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği taslağının 2005 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı`na sunulmasına rağmen, aradan geçen 20 yılı aşkın sürede hâlâ resmi olarak yayımlanmadığını hatırlattı. Bu yasal boşluk nedeniyle elektrik tesisatlarının uluslararası normlara tam uyumlu yapılmasında zorluklar yaşandığını belirten Aydın, "Projelerin güvenliği, ‘idare eder` veya ‘bir şey olmaz` mantığıyla değil, yetkili mühendislerin titiz tasarımı ve IPX5 gibi şartları eksiksiz uygulayan elektrikçilerin sorumluluğuyla sağlanabilir. Bu hem yasal hem de vicdani bir yükümlülüktür" diyerek sözlerini noktaladı.

Fotoğraflar