 |
TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu (İKK), tarihi Elektrik Fabrikası`nın özelleştirme adı altında satılması girişimini, kitlesel basın açıklaması düzenleyerek protesto etti. CHP İzmir milletvekillerinin de destek verdiği ve fabrika bahçesinde gerçekleştirilen etkinlikte, TMMOB İzmir İKK adında Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Şebnem Seçkin Uğurlu konuştu. `Elektrik Fabrikası, tarihi ve kentsel dokuyu yağmalamaya dayalı, betonlaşma temelli büyüme politikalarına karşı dimdik ayakta durarak, direnmektedir` diyen Uğurlu, tarihi yapının korunması için duyarlılık çağrısı yaptı.
TMMOB İzmir İKK, 16 Mart 2018 tarihinde Alsancak`ta bulunan tarihi Elektrik Fabrikası‘nın önünde kitlesel basın açıklaması gerçekleştirdi. CHP İzmir milletvekilleri ve İzmir‘e Sahip Çık Platformu üyelerinin de destek verdiği açılmada, ortak metni, EMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Şebnem Seçkin Uğurlu okudu. Uğurlu, fabrikanın arazisiyle birlikte satılması için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından ilana çıkıldığını ve Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.`nin diğer taşınmazları ile birlikte verilen ilanda; taşınmazın ‘satış` yöntemi uygulanmak suretiyle 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde özelleştirileceğinin duyurulduğunu belirterek, "Duyuruldu diyoruz ama metninden ilanın, tarihi Elektrik Fabrikası için verildiği anlamak neredeyse imkânsızdı.
İlanın İzmir Büyükşehir Belediyesi başta olmak üzere, kentteki hiçbir kurum ve kuruluşun bilgilendirmeden yayımlandığına dikkat çeken Uğurlu, ilan ve satış sürecine ilişkin şu bilgileri verdi:
"Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.`nin diğer mülkleri içinde bir satır olarak yer verilen ibarenin, tarihi Elektrik Fabrikası`nı kastettiğini ancak dikkatli gözler fark edilebilirdi. İlanın eki olarak sadece İnternet üzerinden erişilebilen tanıtım dokümanı incelendiğinde ‘10.720 metre kare yüzölçümlü taşınmaz ve üzerindeki yapılar` ibaresi ile tanıtılan taşınmazın, tarihi Elektrik Fabrikası olduğu ortaya çıktı. Tanıtım dokümanının yapılaşma durumuna ilişkin şu bilgiler yer alıyor:
‘Parsel üzerinde, 1926 yılında inşa edilmiş Türkiye`nin linyit kömürü ile üretim yapan ilk tesisi olan tarihi elektrik santrali (elektrik fabrikası olarak da anılır) bulunmaktadır. 1989 yılına kadar aralıksız çalışan tesis yetersiz ve verimsiz hale gelince kapatılmıştır, o günden buyana metruk ve harap haldedir.`
Hukuki durumunda ilişkin ise ‘parsel ile ilgili devam eden herhangi bir dava mevcut değildir` ifadeleriyle yetinilmektedir. Oysa arazisi için satılmak istenilen Elektrik Fabrikası, İzmir 1 No`lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu`nun 8 Ocak 1998 tarihli kararıyla ‘Korunması Gerekli Kültür Varlığı` olarak tescillenmiştir. Tapu kaydına da yansıyan bu tescile ilişkin kurul kararında yapının özellikleri nedeniyle tarihi belge niteliği taşıdığı ve gelecek kuşaklara iletilmesi gerektiği belirtmiştir. Tanıtım dokümanı ekine konun tapuda da yer alan ve yapı ile ilgili sıradan bir detaymış gibi gözden uzak tutulan bu gerçek, ‘metruk ve harap` olarak nitelendirilen yapının bu şekilde satışına engeldir. İlanda belirtildiği gibi Elektrik Fabrikası, Devlet İhale Kanunu`nun kısıtlamalarına tabi olmadan, arazisi için satılmak istenmektedir. Ayrıca ilanda ‘ADÜAŞ ihaleyi yapıp yapmamakta, dilediğine yapmakta serbesttir` ibarelerinin yer alması dikkat çekicidir."
"Bina Anıt Niteliğinde"
Elektrik Fabrikası‘nın restore edilerek kültür merkezi olarak kullanılan tarihi Havagazı Fabrikası ile birlikte İzmir‘in sanayileşme tarihinde önemli yeri olan anıt niteliğindeki yapılardan biri olduğunu vurgulayan Uğurlu, konuşmasına Elektrik Fabrikası‘nın tarihi önemini şöyle özetledi:
"Bugün yine müze olarak hizmet vermeye devam eden İstanbul`daki Silahtarağa Santralı ile aynı dönemde faaliyetlerine başlamıştır. Elektrik Fabrikası`nın temeli, Osmanlı döneminde, 1913 yılında imzalanan ‘yabancı ortaklığa imtiyaz veren sözleşmeye dayanılarak` 1926 yılında Belçikalı Traction-Elektricite şirketi tarafından atılmıştır. Santralın 18 Ekim 1928`de devreye girmesiyle birlikte kentte yaşam değişmeye başlamış, sokak aydınlatmasında hava gazından elektriğe geçilmiş, ilerleyen yıllarda ise atlı tramvaylar yerine troleybüsler devreye girmiştir. Resmi Gazete`de 27 Temmuz 1943 tarihinde yayımlanan ‘İzmir Tramvay ve Elektrik Türk Anonim Şirketi İmtiyazı ile Tesisatının Satın Alınmasına Dair Mukavelenin Tasdiki ve Bu Müessesenin İşletilmesi Hakkında Kanun` kapsamında satın alınarak, kamulaştırılmıştır.
Kamulaştırılmasının ardından kapasitesi artırılan Elektrik Fabrikası, uzun yıllar İzmir Belediyesi bünyesindeki Elektrik Su Havagazı Otobüs ve Troleybüs Genel Müdürlüğü (ESHOT) tarafından işletildi. Zamanla farklı kamu kuruluşları tarafından işletilen Elektrik Fabrikası, 1989`da üretimin durdurulmasının ardından ‘metruk ve harap yapı` haline dönüştürüldü. Önce teknoloji tarihi açısından önemli ekipmanlar ve cihazlar hurdaya ayrılarak, yok edildi. İçi boşaltılan tarihi değerimiz ‘yıkıma` terk edildi. Bugün sıradan bir ilanla arazisi için satılmak istenen Elektrik Fabrikası, tarihi ve kentsel dokuyu yağmalamaya dayalı, betonlaşma temelli büyüme politikalarına karşı dimdik ayakta durarak, direnmektedir."
"Teknoloji Müzesine Dönüştürülsün"
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından İzmir Yeni Kent Merkezi İmar Planlarına yönelik uluslararası fikir yarışmasının şartnamesinde Kültür ve Tabiat Varlıkları Yasası kapsamındaki diğer yapılarla birlikte Elektrik Fabrikası‘nın da korunmasın ve mimari özelliklerine uygun olarak yeniden işlevlendirilmesinin önerildiğini hatırlatan Uğurlu, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Jürinin değerlendirme raporunda da ‘Binalarla değil, kamu mekânları açısından kimlik ve koruma sorunu` başlıkları tariflenerek 550 hektarlık bu alandaki koruma ve kamu kullanımı konusu vurgulanmıştır. Elektrik Fabrikası‘nın kamusal kimliğinin yok edilmesine neden olacak özelleştirme kararıyla, İzmir Yeni Kent Merkezi İmar Planlarının temel ilkeleri tamamen yok edilmektedir."
Elektrik Fabrikası‘nın ülkenin en zor yıllarından kıt kaynaklarla kamulaştırıldığına vurgu yapan Uğurlu, "bu tarihi değerimizin özelleştirme adı altında haraç-mezat satılmasına İzmirliler olarak izin veremeyiz" diye konuştu. Mimarlar Odası ve EMO İzmir Şubelerinin yanı sıra İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İzmir milletvekillerinin de Elektrik Fabrikası`nın tapusunun yeniden İzmir Büyükşehir Belediyesi`ne devrilmesine ilişkin çağrıda bulunduğunu hatırlatan Uğurlu, konuşmasını İzmirlilere çağrıda bulunarak şöyle tamamladı:
"Kentin, İzmirlinin bu ortak sesini, hep birlikte büyütelim; tarihi değerimizin kültürel yaşama katkı sağlayacak şekilde teknoloji müzesi ve eğitim merkezine dönüştürülmesi çağrımızı tekrarlıyoruz. "Korunması Gerekli Kültür Varlığı" niteliğindeki Elektrik Fabrikası`nın ‘özelleştirme` adı altında zamanla yok edilerek, arazisinin ticari olarak yapılaşmaya açılmasına karşı hep birlikte mücadele edelim."
|
|
|
Tanıtım
İZMİR ŞUBE
HABER
ADALET NÖBETİNE ÇAĞRI: #GEZİYEOZGURLUK
